Cuộc sống trong bể cá không phải lúc nào cũng yên bình như bạn nghĩ. Cá có thể có nhiều nguyên nhân và mối đe dọa trong bể cá có thể khiến chúng bị stress. Cá cũng có thể bị stress như con người vậy. Khi bị stress, hệ đề kháng, tiêu hóa, hô hấp của cá sẽ bị ảnh hưởng. Nếu tình trạng này kéo dài lâu thì cá có thể sẽ bị chết.
Vậy nên bạn cần phải có cách để nhận biết dấu hiệu cá bị stress sớm và đưa ra hướng điều trị phù hợp.
Dấu hiệu cá bị stress
Một số dấu hiệu cá bị stress là:
- Cá đớp không khí ở trên mặt nước: Nếu cá đang cố đớp không khí trên mặt nước, đó có thể là dấu hiệu cá bị stress do môi trường nước xấu, thiếu oxy.
- Cá bỏ ăn: Nếu cá bị stress, chúng có thể sẽ bỏ ăn
- Cá bị bệnh: Cá có thể bị bệnh do bị stress hoặc là ngược lại. Hai vấn đề này thường đi kèm với nhau. Khi bị stress, hệ đề kháng của cá sẽ bị yếu đi, từ đó khiến cho cá dễ bị mắc bệnh hơn.
- Cá bơi không bình thường: Khi cá bị stress, chúng có thể sẽ có những biểu hiện bơi không bình thường. Cá có thể bơi nhanh khắp bể, cọ người và đá, bơi lờ đờ hoặc là bơi nghiêng.
- Cá nằm đáy: Đôi khi cá bị stress cũng có thể có hành vi nằm đáy, không hoạt động nhiều.
- Cá bị túm đuôi, vây: Cá bị stress đôi khi sẽ không xòe vây, thay vì đó vây chúng bị túm lại và cá sẽ bơi lờ đờ.
Nguyên nhân khiến cá bị stress và cách chữa trị
1. Cá bị bệnh
Cá cũng có thể bị mắc các loại bệnh ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa thức ăn của chúng, từ đó khiến cho cá bỏ ăn. Cá có thể bị mắc ký sinh, vi khuẩn hoặc bị các bệnh về virus.
Đầu tiên bạn hãy để ý kỹ ngoại hình của cá xem có gì bất thường không. Cá có thể bị thối vây, nấm đuôi, nấm thân hoặc bị xuất huyết. Nếu cá không có gì bất thường thì cá có thể đang bị ủ bệnh hoặc mắc các bệnh về đường ruột.
Cách chữa trị
Bạn cần tránh mua thuốc và chữa trị cho cá khi chưa rõ chúng đang bị mắc bệnh gì.
Cách tốt nhất bạn có thể làm trong trường hợp này là đảm bảo nước bể sạch. Cá có đầy đủ không gian để hoạt động và nước đủ oxy cho cá. Môi trường tốt sẽ hỗ trợ cải thiện hệ đề kháng của cá, giúp cho chúng có thể tự khỏi bệnh mà không cần phải sử dụng đến thuốc.
Xem thêm:
2. Môi trường nước xấu
Kể cả khi bạn cho cá làm quen dần dần với môi trường nước bể nhưng nước bể của bạn không tốt thì cá vẫn sẽ bị stress và bỏ ăn.
Có thể bể của bạn chưa được cycle đầy đủ
Xem thêm: Cách châm vi sinh cho bể thủy sinh đúng cách
Hoặc bể của bạn lâu chưa được thay nước/ có bộ lọc không đủ tốt. Khi bể của bạn lâu không thay nước thì phân cá cũng như thức ăn thừa sẽ bị tích tụ lại. Lâu dần chúng có thể sản sinh ra ammonia. Nếu hệ vi sinh của bạn không có đủ thì ammonia sẽ bị tích tụ và có thể giết chết cá.
Đó là lý do bạn cần phải chăm sóc cho bể định kỳ.
Ngoài ra, cũng có thể do nước bể của bạn không có thông số phù hợp để nuôi cá. Mỗi loại cá sẽ có thông số nước yêu thích riêng. Nếu bể cá của bạn có độ pH hoặc độ cứng nằm ngoài quá nhiều khoảng đó thì cá có thể dễ dàng bị stress.
Cách giải quyết
Khi trường hợp này xảy ra, bạn cần thay nước ngay để loại bỏ chất độc tích tụ. Bạn chỉ nên thay khoảng 30% lượng nước trong bể, tránh thay quá nhiều để phòng trường hợp cá bị sốc nước.
Bạn có thể tiếp tục thay nước nhưng nên đợi 3 tiếng sau mỗi lần thay. Sau khi thay bạn nên châm thêm vi sinh (lazada) để hệ vi sinh có thể kịp thời phát triển trở lại.
Vi sinh sẽ giúp chuyển hóa ammonia thành nitrite và nitrite thành nitrate. Cây cối thủy sinh có thể sử dụng nitrate làm nguồn dinh dưỡng. Chất này tuy không nguy hiểm nhưng sẽ có hại cho cá nếu tích tụ nhiều. Đó là lý do bạn cần thay nước định kỳ cho bể nuôi cá cảnh. Bể càng bé thì càng phải thường xuyên thay nước.
Bạn cần phải thay nước và hút cặn đáy bể hàng tuần, tối ưu là thay 10-15% lượng nước bể mỗi lần. Đó là cách để giữ cho nước bể cá luôn được trong và sạch.
Trong trường hợp thông số bể không tốt thì bạn nên sử dụng bộ kit để kiểm tra pH, độ cứng bể để có thể sử dụng các loại thuốc, khoáng để điều chỉnh lại thông số. Hoặc bạn có thể cân nhắc sử dụng nguồn nước khác.
3. Dòng chảy của bể quá mạnh
Nhiều loài cá thích dòng chảy mạnh, trong khi đó một số khác chỉ có thể sống tốt trong bể có dòng chảy từ từ và nhẹ nhàng.
Xem thêm: Các loài cá thích dòng chảy mạnh
Các loài cá thích dòng chảy yếu có thể kể đến là betta, cá sặc, cá vàng ba đuôi, cá nóc,..
Nếu dòng nước quá mạnh, cá sẽ tốn nhiều sức để có thể bơi lội và kiếm ăn. Khi đó chúng có thể sẽ mệt và nằm dưới đáy bể để tránh dòng chảy. Nếu tình trạng này kéo dài lâu, cá có thể bị stress và chết.
Khi chọn cá hoặc chọn lọc cho bể bạn cần phải đảm bảo cá phù hợp với lượng dòng chảy bạn định cung cấp cho bể và ngược lại.
Cách giải quyết
Bạn đơn giản chỉ cần giảm dòng chảy của lọc hoặc là sử dụng các phương pháp để cản dòng chảy như là thay đổi hướng của dòng, trồng thêm cây, đặt thêm lũa vào trong bể.
4. Cá bị stress do bạn cùng bể
Một số loài cá hiền lành, trong khi đó, một số khác sẽ có tập tính bảo vệ lãnh thổ, một số khác thì lại có tập tính rỉa vây cá khác. Nếu bạn nuôi chung các loài cá quá hiền lành, quá nhỏ hoặc có bộ vây dài, bơi chậm với các loài cá dữ, to hơn thì loài cá hiền sẽ liên tục bị bắt nạt.
Kết quả là vây chúng có thể bị rách, thương tích, cá bị stress, dẫn đến tình trạng túm đuôi, túm vây.
Cách giải quyết
Để giải quyết thì bạn đơn giản chỉ cần tách riêng hai loài cá ra bể riêng. Bạn có thể cho thêm các loại thuốc dưỡng cá đề phòng trường hợp cá bị stress.
Trước khi mua mỗi loài cá, bạn cần phải biết về mức độ tương thích của chúng với các loại bạn đang nuôi, kích thước tối đa của chúng và cách chăm sóc cho loài cá đó. Nếu bạn nuôi chung các loài mà không nghiên cứu trước thì cá có thể tấn công lẫn nhau, dẫn đến tình trạng cá bị chết hoặc luôn ở trong tình trạng bị stress.
5. Cá bị sốc nước
Mọi loài cá cảnh đều nhạy cảm với thay đổi nhiệt độ. Chỉ cần bể cá giảm 2-3 độ qua đêm thôi cũng đủ để cá cảnh bị sốc nước.
Nguyên nhân thứ hai khiến cho cá bị sốc nước là bạn đã thay quá nhiều nước cho bể cá. Không thay nước có thể khiến cá bị bệnh, nhưng thay quá nhiều nước một lần cũng khiến cá gặp nguy hiểm không kém. Khi thay nhiều nước, bạn có thể vô tình sử dụng nguồn nước quá khác so với bể nuôi: về nhiệt độ, độ cứng hoặc mức pH.
Nguyên nhân thứ ba khiến cá bị sốc nước, từ đó bị mất màu là bạn không cho cá làm quen với nước khi mới mua cá về. Khi mua cá về, bạn không nên thả luôn cá vào bể. Làm vậy có thể khiến cho chúng bị sốc. Cá đã stress trong quá trình vận chuyển sẽ càng bị sốc hơn, cá có thể bỏ ăn hoặc thậm chí là chết.
Cách chữa trị
Để chữa trị vấn đề cá bị sốc nước thì bạn chỉ nên đợi, tránh làm gì thêm để cá có thể từ từ làm quen môi trường mới. Bạn có thể cho sủi oxy nhẹ vào trong bể. Lý do là khi cá bị sốc nước thì hệ hô hấp của chúng sẽ hoạt động kém hiệu quả hơn, do đó cá có thể gặp khó khăn lấy oxy trong nước.
Bạn cũng nên ngừng cho cá ăn cho đến khi cá bình thường trở lại. Cho cá ăn trong thời gian này có thể khiến cá bị táo bón, phình bụng hoặc cá có thể bỏ ăn. Thức ăn tích tụ dưới đáy bể sẽ có thể dễ dàng làm ô nhiễm nước nếu không được vớt ra.
Xem thêm: Cách cứu cá cảnh bị sốc nước
6. Bể nuôi cá quá bé
Cá có thể bị stress khi bể nuôi quá bé, khiến cho chúng không có không gian để hoạt động bơi lội. Hơn hết nữa, bể quá bé so với cá hoặc nuôi quá nhiều cá sẽ dễ dàng bị tích tụ chất độc.
Bể có kích thước càng lớn thì càng ổn định và các loài cá sống trong đó càng vui vẻ và hạnh phúc! Không kể đến là hầu hết những người nuôi cá thường bắt đầu với bể quá bé, sau đó hối hận và mua bể to hơn, lý do bạn rất khó để có thể nuôi cá khỏe mạnh trong bể bé được và nhìn chúng sẽ rất chán bởi không có nhiều không gian để trang trí.
Trừ khi bạn chỉ nuôi loại cá không yêu cầu cao về không gian như là cá betta thì mình khuyên bạn là mua bể to nhất có thể trong giới hạn tài chính và không gian sắp xếp trong nhà.
Xem thêm: Nên nuôi bao nhiêu cá trong bể thủy sinh
