Trong quá trình nuôi cá thì bạn sẽ không tránh khỏi việc cá bị bệnh. Một số căn bệnh có thể dễ dàng phòng tránh cũng như chữa trị. Một số khác thì khó hơn, cá khi mắc bệnh phần lớn trường hợp sẽ ra đi. Nấm ăn đuôi là một căn bệnh trong số đó.
Nó là căn bệnh phổ biến, may mắn cho bạn thì nó cũng là một trong những căn bệnh dễ điều trị nhất.
Cá khi bình thường sẽ có đuôi bằng phẳng, nhẵn, trong suốt. Khi gặp tình trạng thối đuôi thì phần ngoài của đuôi sẽ bị ăn mòn dần. Lâu dần thì đuôi cá sẽ trở nên càng lúc càng rách, cụt. Đôi khi cá không chỉ bị ăn mất đuôi mà còn bị ở cả vây bơi và vây lưng nữa.
Nếu bạn không chữa trị kịp thời thì tình trạng sẽ càng lúc chuyển biến xấu và cá sẽ chết. Dưới đây mình sẽ nói về các nguyên nhân có thể khiến cá bị nấm ăn đuôi để bạn có thể trị tận gốc vấn đề, và cách chữa trị khi cá bị bệnh.
Cá bị thối đuôi là gì?
Thông thường khi cá khỏe mạnh, chúng sẽ rất hiếm khi bị thối đuôi. Tình trạng này chỉ xảy ra khi cá đang yếu, bị stress cộng với việc môi trường nước xấu và không ổn định.
Dù một số người gọi căn bệnh này là nấm ăn đuôi nhưng thực chất đuôi cá bị cụt là do một số loại vi khuẩn khác nhau. Một số loại vi khuẩn gram – âm gây bệnh có thể kể đến là Vibrio, Pseudomonas và Aeromonas.
Các loại vi khuẩn này luôn tồn tại trong nước, khó có thể gây bệnh cho cá do cá đã được hệ miễn dịch bảo vệ. Khi cá bị stress, hệ miễn dịch của chúng sẽ bị yếu đi, tạo điều kiện cho vi khuẩn có thể phát triển và gây bệnh.
Dấu hiệu cho thấy cá bị thối vây, đuôi
Dấu hiệu dễ dàng nhận biết nhất khi cá bị thối vây là bạn có thể thấy phần rìa vây bị không đều, với lớp màng trắng nhìn giống như bị nấm. Vây hoặc đuôi có thể sẽ không còn trong suốt và trở màu trắng đục, có thể có những vệt máu.
Nếu không giải quyết thì càng để lâu vây càng rách và cụt dần. Hầu hết khi bạn nhận thấy tình trạng này thì căn bệnh đã khá nghiêm trọng.
Khi cá cảm nhận được vây hoặc đuôi của chúng đang bị thối thì cá sẽ liên tục cọ người vào các vật trong bể. Khi vây và đuôi bị thối do bị cá khác cắn, cá bị bệnh sẽ liên tục trốn hoặc bị stress do bị bắt nạt.
Nguyên nhân gây bệnh nấm ăn đuôi/thối đuôi
Nguyên nhân trực tiếp là vi khuẩn, tuy nhiên vi khuẩn vẫn cần có điều kiện thuận lợi để có thể xâm nhập được vào người cá.
Vi khuẩn chỉ có thể xâm nhập được vào những con cá yếu, bị stress do nhiều nguyên nhân khác nhau như:
- Bị thương tích: Vây của cá khá là mỏng, có thể dễ dàng bị rách nếu cá cọ người vào các loại vật sắc nhọn trong bể hoặc bị các con cá khác rỉa vây.
- Nuôi quá nhiều cá: Nuôi quá nhiều cá cũng có thể dẫn tới tình trạng đuôi cá bị thối. Khi đó chất lượng nước sẽ bị kém. Lượng pH dao động mạnh, lượng nitrite và ammonia tăng cao do chất thải từ cá sẽ khiến cho chất lượng nước xấu, từ đó làm suy giảm miễn dịch ở cá.
- Do thức ăn: Nếu bạn cho cá ăn thức ăn chất lượng kém, thức ăn hết hạn sử dụng hoặc cho cá ăn quá nhiều cũng có thể khiến cá bị thiếu chất hoặc làm chất lượng môi trường xấu hơn. Từ đó tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại sinh sôi và phát triển.
- Chất lượng nước kém: Nguyên nhân phổ biến gây stress cho cá là do chất lượng nước kém. Nước bị bẩn, chứa hóa chất độc hại hoặc bị mất cân bằng sẽ rất dễ gây bệnh cho cá.
Chữa trị cho cá bị thối đuôi
Tách riêng cá bệnh ra
Bước đầu tiên bạn cần làm là tách riêng cá bị bệnh ra bể chữa bệnh riêng. Nguyên nhân là căn bệnh này có thể lây được.
Xử lý nguyên nhân gây stress cá
Bước tiếp theo là bạn hãy xác định rõ nguyên nhân gây bệnh cho cá trước khi thực hiện chữa trị.
Nếu có thể thì hãy kiểm tra chất lượng nước để đảm bảo nước không chứa clo, ammonia hoặc nitrite.
Sau đó bạn hãy tiến hành thay 20-25% lượng nước trong bể, hút cặn đáy bể để loại bỏ thức ăn thừa và các loại chất hữu cơ thừa phân hủy bên dưới. Bạn cũng không nên cho cá ăn quá nhiều sau đó.
Kiểm tra lại hạn sử dụng trên bao bì thức ăn cho cá. Nếu cần thì bạn hãy mua loại thức ăn chất lượng cao mới cho cá để giúp chúng có đầy đủ dinh dưỡng và khỏe hơn. Bạn cũng nên tránh mua quá nhiều bởi cá sẽ không ăn nhiều như bạn nghĩ đâu.
Nếu trong bể có các loại cá không phù hợp, hay tấn công lẫn nhau thì bạn hãy nhanh chóng tách riêng chúng ra.
Chữa bệnh cho cá
Tiếp theo bạn hãy mua thuốc để chữa bệnh cho cá. Các loại thuốc khuyên dùng là API melafix (lazada) hoặc các loại kháng sinh cho vi khuẩn gram-âm cho cá, kết hợp với API stress coat (link lazada).
Thông thường thì bạn chỉ cần cho thuốc vào bể theo liều lượng hướng dẫn của nhà sản xuất. Bạn cũng nên bỏ vật liệu lọc than hoạt tính ra khỏi bộ lọc vì chúng sẽ hấp thụ hết thuốc chữa bệnh.
Sau đó bạn hãy quan sát cá hàng ngày để xem tình hình bệnh có đỡ hơn không. Nếu thành công thì bạn sẽ thấy đuôi và vây của cá dần dần khỏi và mọc lại sau vài tuần.
Bạn cần chữa trị cho cá càng sớm càng tốt để tránh cho bệnh tình đã chuyển biến quá xấu.
Nếu phát hiện sớm thì thối đuôi có thể dễ dàng được điều trị và đuôi cá sẽ có thể dần mọc lại.
Nếu đuôi cá đã bị ăn mất hết và bắt đầu lan vào thân thì có lẽ đã quá muộn để cứu chữa.
Cách phòng tránh bệnh thối vây/ nấm ăn vây ở cá
Cách tốt nhất để phòng tránh bệnh thối vây cũng như vô số căn bệnh khác ở cá là đảm bảo nước bể của bạn luôn sạch và được chăm sóc thường xuyên.
Để làm vậy thì bạn cần phải thực hiện thay nước cho bể định kỳ. Tối ưu nhất là khoảng 10-15% lượng nước bể một tuần với nước sạch đã được khử clo. Có cây hút cặn (lazada) có thể giúp bạn vừa hút cặn đáy bể và thay nước cùng một lúc.
Bạn cũng nên tránh nuôi quá nhiều cá bởi lượng phân thải sẽ quá nhiều hoặc các loại cá khác nhau sẽ rỉa vây của loài cá yếu hơn.
Bạn cũng nên kiểm tra mức độ tương thích của từng loài cá trước khi nuôi chung chúng trong cùng một bể.
Bạn cũng không nên cho cá ăn quá nhiều, chỉ cho cá ăn mỗi lần lượng thức ăn chất lượng tốt vừa đủ để chúng có thể ăn hết trong vòng 5 phút. Càng nhiều thức ăn thừa thì khả năng vi khuẩn có hại và chất độc trong nước càng tăng cao.
Khi cho cá ăn bạn cũng nên quan sát kĩ cá để phát hiện được các dấu hiệu sớm bệnh để có thể kịp thời đưa ra biện pháp chữa trị phù hợp.
