Khi nuôi cá, ai cũng mong cá của mình khỏe mạnh. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng được vậy, giống như người, cá sẽ nhiều khi mắc bệnh, một trong số đó lại bị bong vẩy. Khi đó bạn cần làm rõ nguyên nhân khiến cá bị bong vảy và tìm cách khắc phục.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này có nhiều, hầu hết trong số đó chúng ta có thể kiểm soát được.
Nguyên nhân khiến cá bong vảy là gì?
Thương tích vật lý, nhiễm trùng và bị bệnh là những lý do phổ biến nhất khiến cá mất cả mảng vảy một lúc. Điều quan trọng bạn cần làm lúc này là xác định được lý do chính xác và tìm cách chữa trị và khắc phục nhanh chóng trước khi tình hình tồi tệ thêm.
Thương tích vật lý
Nguyên nhân này có thể đến từ việc thiếu cẩn thận khi di chuyển cá hoặc do các loài cá khác cùng bể gây nên. Để ý kỹ xem vết thương có đến từ lưới hoặc các loài cá cùng bể có hung dữ không.
Việc vận chuyển cá có thể dễ dàng gây thương tích cho cá nếu được thực hiện không đúng cách, gây stress cho cá và làm ảnh hưởng đến sức khỏe. Bạn cũng nên sử dụng lưới mềm để đảm bảo không làm xước hay bong vảy cá.
Nếu xác định được loài cá khác hung dữ và tấn công cá bị bong vẩy, bạn cần nhanh chóng tách riêng chúng ra.
Chú ý: Các vật trang trí nhọn trong bể cũng có thể là nguyên nhân khiến cá bị bong vẩy. Những loài cá bơi nhanh có thể vô tình bị quệt phải và khiến vảy bị bong ra.
Màng sinh học
Rất nhiều loài cá sẽ có một lớp màng quanh người để bảo vệ chúng khỏi bệnh và nhiễm trùng. Tuy nhiên qua thời gian, lớp màng này có thể bị tấn công cộng với chất lượng nước xấu có thể khiến chúng bị thủng.
Khi điều này xảy ra, cá đã bị nhiễm một loại nấm tên là Ichthyo Sporidium hoferi, căn bệnh này tên là nhiễm trùng lồi (dịch từ tên tiếng anh là infectious protrusion hay Ichthyosporidium do mình không tìm được thuật ngữ tiếng việt chính xác), lý do căn bệnh tên là vậy thì bạn sẽ sớm được biết thêm bên dưới.
Xù vảy
Bệnh xù vảy sẽ khiến bụng cá của bạn bị phình to ra, khiến vảy xung quanh bị xù lên. Nó có thể khiến cá gặp những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe. Căn bệnh này bị gây ra bởi một số loại vi khuẩn thường thấy trong mọi bể cá của nhà. Cá khỏe mạnh có thể kháng được loại vi khuẩn này dễ dàng.
Cá bị stress do chất lượng nước
Một nguyên nhân khác có thể khiến cá cảnh bị bong vảy là do bị stress trong một khoảng thời gian dài. Chất lượng nước tệ, môi trường sống không tốt, thức ăn không đủ dinh dưỡng đều có thể góp phần vào việc cá bị bong vảy.
Việc đảm bảo nước luôn sạch và thuận lợi là điều vô cùng quan trọng trong việc nuôi cá cảnh.
Nếu có thể, mình khuyên bạn nên kiểm tra thông số nước định kỳ để biết được xem có gì khác thường không và để nhanh chóng khắc phục. Làm vậy không những chỉ tốt cho cá mà còn giúp cây cối trong bể phát triển một cách tốt nhất.
Đầu tiên kiểm tra xem nước bể có bị đục, có mùi hay bạn nuôi quá nhiều cá không. Cá bị thiếu oxy đi kèm với việc tiếp xúc với nhiều chất độc hại sẽ dễ bị ốm và rất dễ chết.
Thử thông số nước xem có chất nào bị tích tụ nhiều như ammonia, nitrate (No3), nitrite (NO2) trong bể hay không. Nếu phát hiện có nồng độ cao thì hãy tiến hành thay 25% nước bể cá ngay lập tức và thử lại sau vài giờ.
Tuy chất lượng nước không phải là nguyên nhân trực tiếp nhưng nó sẽ gián tiếp làm cá bị giảm sức đề kháng và do đó sẽ càng dễ bị bệnh hơn.
Triệu chứng
Triệu chứng khi cá mất vảy do nhiễm trùng là gì? Trong giai đoạn đầu cá của bạn sẽ nhìn hoàn toàn khỏe mạnh, nhưng bạn sẽ thấy bên một vài vảy lồi lên. Sau đó, chúng sẽ càng ngày càng nhiều. Bên dưới các cái vảy đó là các bọng nước nhỏ chứa huyết thanh.
Các bọng nước này hình thành ngay bên dưới vảy cá . Bởi vậy, vảy của cá bắt đầu bị rơi ra, có thể dẫn đến nhiều hậu quả khác.
Khi bị bong bóng này trên người và mất vảy, cá chưa trưởng thành sẽ gặp vấn đề vì hô hấp. Bởi trong giai đoạn này, chúng vẫn đang thở qua “da”.
Tuy nhiên, những triệu chứng này không phải là duy nhất khi cá bị mất vảy, bạn cần để ý kỹ cá và môi trường nước trong bể để xác định rõ nguyên nhân.
Chữa trị
Để chữa trị, bạn cần phát hiện tình trạng sớm. Nếu căn bệnh đã khiến cá mất cả mảng vảy lớn thì có lẽ đã quá muộn rồi và bạn không thể cứu chúng được nữa. Mặt khác, nếu được phát hiện sớm, bạn sẽ có thể chữa trị cho cá một cách hiệu quả hơn.
Tùy vào loại nguyên nhân sẽ có một cách chữa trị khác nhau.
Trong trường hợp là thương tích vật lý thì bạn nên xác định rõ là do môi trường hay do các loài cá khác cùng bể và can thiệp kịp thời, dọn lại bể hoặc tách riêng cá ra.
Trong các trường hợp khác, hầu hết nguyên nhân là đến từ chất lượng nước. Vậy nên, điều đầu tiên bạn cần làm là thay nước, kiểm tra xem thông số nước có gì kì lạ không. Đồng thời rửa lọc nước và tách riêng cá ra đề phòng chúng có thể lây cho cá khác.
Bạn có thể xem xét ra các cửa hàng cá cảnh uy tín để hỏi mua các loại thuốc trị bệnh/ kháng sinh phù hợp và dùng đúng liều lượng để chữa vảy cho cá.
Trong quá trình chữa bệnh, bạn có thể sử dụng API stress coat (lazada) để giúp giảm stress và hỗ trợ cá hồi phục chất nhầy ngoài da.
Vảy cá bị mất có mọc lại không?
Vảy cá bị mất thường sẽ mọc lại – trong trường hợp nguyên nhân gây bệnh được giải quyết và bệnh diễn biến chưa nặng. Thời gian để vảy mọc lại còn tùy thuộc vào mỗi loại cá và giai đoạn mà bạn điều trị. Nếu cá không bị nặng quá thì vảy có thể sẽ mọc lại trong vòng hai tuần đến hai tháng.
Chất lượng nước càng tốt thì vảy cá sẽ mọc lại càng nhanh.
Kết luận
Nếu bạn thấy vảy cá của bạn bong ra, để ý kỹ xem có phải do thương tích vật lý không, nếu không thì khả năng lớn cá đã bị nhiễm vi khuẩn hoặc nấm từ môi trường nước kém. Cá hoàn toàn có thể hồi phục khỏe mạnh lại bình thường nếu được phát hiện và điều trị sớm.
Mong rằng bài viết này giúp ích cho bạn, chúc bạn luôn có một bể cá khỏe mạnh!
