Trong quá trình nuôi cá, bạn có thể sẽ gặp nhiều vấn đề khác nhau như là cá bị bệnh, stress hoặc là chết. Khi môi trường nuôi cá không đảm bảo, cá có thể mắc nhiều bệnh như là nấm trắng, thối đuôi, nấm người,… Đôi khi cá cũng có thể bị xuất hiện những đốm đỏ trên người như bị nấm đỏ, nguyên nhân chủ yếu là do cá bị xuất huyết, có nhiều lý do dẫn đến tình trạng này mình sẽ nhắc đến bên dưới.
Nguyên nhân khiến cá xuất hiện đốm đỏ:
Nguyên nhân #1: Cá bị nhiễm khuẩn (bệnh Red Pest – Đốm đỏ)
Hầu hết trường hợp cá bị xuất hiện vây, mang, da và xuất huyết bên trong thân bị gây ra bởi một loại vi khuẩn gram dương. Cá bị nhiễm khuẩn sẽ xuất hiện những vệt máu đỏ dưới mang, mắt, người và đầu vây.
Vi khuẩn gây bệnh này thường có sẵn trong bể cá hoặc ao hồ và chúng không gây hại đến cá, cá chỉ thực sự phát bệnh và bị vi khuẩn tấn công khi sức đề kháng của cá bị suy giảm và không hoạt động đúng. Vậy nên việc đầu tiên bạn cần làm là không phải tìm cách chữa bệnh mà tìm nguyên nhân khiến sức đề khác của cá suy giảm. Đó có thể là:
- Nước bẩn
- Thông số nước không phù hợp
- Chế độ ăn kém
- Cá bị thương
- Lọc không tốt
- Cá bị stress
- Bật đèn bể cá quá lâu
- Bị loài cá khác bắt nạt
Căn bệnh này cũng rất dễ lây và thường dẫn đến việc cá bị chết hàng loại trong bể hoặc ao hồ.
Dấu hiệu cho thấy cá bị nhiễm khuẩn gây bệnh đốm đỏ:
- Xuất hiện những vệt máu đỏ hoặc vết thâm đỏ dưới mang, mắt, người và đầu vây.
- Ngoài ra cá còn có thể có mắt lồi, bụng phình to, mất màu và gặp khó khăn bơi lội
Thông thường thì bạn sẽ khó có thể phát hiện cá bị nhiễm khuẩn vào giai đoạn đầu của bệnh nhưng trong thời gian này bệnh vẫn có thể lây lan trong bể. Khi bệnh đi đến giai đoạn giữa, bạn có thể thấy được những đốm trắng nhỏ rải rác trên người và vây cá. Tiếp theo là cá sẽ có những đốm và vệt đỏ trên người và vây. Trong một số trường hợp thì các vệt đỏ này có thể bao phủ hết người cá. Căn bệnh này thường khiến cá chết thậm chí nếu được điều trị (tỷ lệ tử vong tầm 80%).
Cách chữa trị cho cá bị bệnh đốm đỏ
Tại vì căn bệnh này có tỷ lệ tử vong khá cao và gây ra bởi vi khuẩn trong người cá nên các loại thuốc trị ngoài sẽ không có tác dụng. Biện pháp duy nhất để chữa trị cho cá là sử dụng kháng sinh và trộn chúng với thức ăn cho cá.
Bạn nên nhớ là kháng sinh không trực tiếp chữa cho chúng, thay vì đó nó làm chậm quá trình phát triển của vi khuẩn trong người cá của bạn đủ lâu để hệ miễn dịch của cá hồi phục lại và xử lý được vi khuẩn gây bệnh.
Khi cá bị nhiễm Red Pest thì bạn phải sử dụng kháng sinh phổ rộng (Thomas Labs Fish Mox, Maracyn-Two, SeaChem KanaPlex hoặc các loại kháng sinh khác dùng cho bệnh đốm đỏ ở c). Cách chữa trị hiệu quả nhất cho cá là cho cá ăn thức ăn trộn kháng sinh. Bạn có thể làm thức ăn trộn kháng sinh cá bằng cách:
- Chuẩn bị 5g gelatin (hai lá gelatin rưỡi nếu bạn sử dụng gelatin lá)
- Đun nóng 60g nước, hòa thêm 30g thức ăn khô, gelatin và nước nóng và đảo đều cho đến khi hỗn hợp trộn lẫn hoàn toàn, nếu bạn cảm thấy hỗn hợp quá lỏng thì hãy cho thêm thức ăn cho cá.
- Sau đó chỉ cho thêm một tẹo thuốc kháng sinh vào trong, chỉ khoảng 0.5g là được.
- Trải hỗn hợp lên khay để cho nó có thể khô và cứng lại sau đó bạn có thể cắt hỗn hợp thành các miếng vừa ăn để có thể bảo quản tủ lạnh và cho cá ăn dần.
Bạn cần cho cá ăn ít nhất hai lần một ngày và trong vòng mười ngày. Và chỉ cho cá ăn lượng vừa đủ ăn.
Bạn chỉ nên dùng thức ăn tự làm trong vòng 10 ngày.
Quan trọng nhất trong thời gian này bạn phải nuôi cá trong môi trường nước sạch, an toàn và đủ lớn để giúp cho cá cảm thấy thoải mái và tạo điều kiện cho hệ miễn dịch của cá hồi phục.
Nguyên nhân #2: Ngộ độc ammonia
Nguyên nhân cuối cùng có thể khiến cho cá của bạn bị xuất huyết là cá bị ngộ độc ammonia. Cá có thể dễ dàng bị ngộ độc ammonia trong quá trình vận chuyển hoặc được nuôi tại môi trường xấu, nhiều chất thải cộng với lọc nước không đủ tốt. Dấu hiệu của ngộ độc ammonia thường bị nhầm lẫn với khi cá bị nhiễm trùng Tuy nhiên, nếu bạn để ý kỹ thì sẽ có thể phân biệt được.
Dấu hiệu nhận biết cá bị ngộ độc ammonia
- Khi cá bị ngộ độc ammonia thì ammonia sẽ tích tụ trong người cá và gây xuất huyết bên trong nội tạng. Phần bụng cá có thể có màu đỏ tím thay vì các đốm đỏ nâu giống như khi cá bị nhiễm khuẩn và khi cá bị ngộ độc ammonia thì vảy cá sẽ không có màu đỏ.
- Cá bơi lên mặt nước cố đớp không khí.
- Mang cá màu đỏ hoặc tím
- Cá bỏ ăn
Cách điều trị
Khi phát hiện cá bị ngộ độc ammonia thì bạn cần điều trị ngay lập tức:
- Thay 50% nước trong bể bằng nước lọc RO nếu có thể.
- Nếu cá bị stress nặng thì bạn có thể sử dụng các loại thuốc giảm pH hoặc các loại thuốc khử độc nước để giúp giảm được lượng ammonia trong bể cá.
- Tránh cho cá ăn nhiều trong thời gian này để tránh thức ăn bị tích tụ nhiều.
- Nếu bạn thấy cần thiết thì có thể cho cá ra bể riêng khác và liên tục sử dụng sủi oxy bởi cá bị ngộ độc ammonia có thể gặp nhiều vấn đề về hô hấp trong thời gian này.
Nguyên nhân #3: Cá bị nấm thân
Thông thường khi cá khỏe mạnh, chúng sẽ rất hiếm khi bị nấm thân. Tình trạng này chỉ xảy ra khi cá đang yếu, bị stress cộng với việc môi trường nước xấu và không ổn định.
Các loài cá dễ bị bệnh nhất là cá nuôi trong bể nhỏ không có lọc hoặc là lọc không đủ mạnh.
Khi bệnh tình trở nặng thì vết nhiễm nấm có thể làm ảnh hưởng đến nội tạng của cá như là gan, thận, não.
Hai loại nấm gây bệnh chủ yếu là Saprolegnia và Ichthyophonus hoferi. Khi cá bị bệnh, trên thân của chúng sẽ xuất hiện lớp bông trắng, có thể dày hoặc mỏng.
Vết thối ban đầu sẽ có màu trắng, căn bệnh càng phát triển lâu thì chúng sẽ có thể chuyển đỏ, nâu hoặc là xanh do bụi, rêu mắc vào. Khi bạn vớt cá ra ngoài thì bạn có thể thấy một lớp nhầy đục quanh khu vực da và vảy.
Căn bệnh này phát triển nhanh. Bạn có thể sẽ thấy cá bị một lớp nấm trên thân chỉ sau một ngày và trước đó cá không bị gì.
Cách chữa trị
Để chữa thối thân thì bạn có thể sử dụng các loại thuốc để chữa nấm trắng như là bio knock 2 (lazada) hoặc là xanh methylen (lazada) với liều lượng tương tự.
Trong bài viết này mình sẽ hướng dẫn bạn cách sử dụng bio knock 2 – đây là loại chất an toàn cho cá, được sử dụng để trị các loài kí sinh hoặc nấm.
Khi sử dụng thuốc thì có thể bạn sẽ làm chết vi sinh, cả có lợi lẫn có hại trong bể vậy nên bạn không nên sử dụng lâu dài và cần phải có vi sinh để bổ sung cho bể sau khi chữa trị xong cho cá.
Cách dùng như sau:
- Nhỏ một giọt bio knock 2 cho mỗi 10 lít nước. Cho đúng liều lượng thuốc rất quan trọng vậy nên bạn hãy tính thể tích nước trong bể và nhỏ theo liều lượng tương ứng.
- Sủi oxy liên tục cho cá
- Quan sát trong vòng 3 ngày, sau đó bạn hãy thay tầm khoảng 25% lượng nước trong bể và loại bỏ phân cá dưới đáy nền bể.
- Nếu cá chưa khỏi bệnh thì bạn hãy nhỏ thêm liều lượng tương tự.
- Một khi cá đã khỏi bệnh thì bạn có thể di chuyển lại cá về bể chính.
Bạn có thể sử dụng lọc khi chữa bệnh cho cá, tuy nhiên bạn cần phải loại bỏ vật liệu lọc carbon để tránh làm giảm tác dụng của thuốc.
