Rất nhiều người nuôi cá cảnh đều đã gặp phải vấn đề này ít nhất là một lần. Khi cá bị sốc nước, chúng có thể sẽ chết chỉ trong vài giờ hoặc sau một ngày.
Vậy bạn cần làm gì khi vấn đề này xảy ra và làm cách nào để có thể cứu được cá?
Khi cá bị sốc nước, chúng sẽ bị stress, cơ thể không thích nghi kịp với môi trường mới khiến cho hệ thống hô hấp của chúng gặp vấn đề.
Bước đầu tiên bạn cần làm là cung cấp nước giàu oxy cho cá ngay lập tức. Bạn hãy thêm sủi vào bể có cá bị sốc nước hoặc tốt hơn là bắt cá ra xô riêng, sử dụng nước từ bể cá và sử dụng sủi oxy trong xô nước đó.
Biểu hiện của cá bị sốc nước
Nếu cá của bạn bị sốc nước, chúng sẽ có thể có những biểu hiện như
- Bơi nhanh
- Cố thở lấy oxy
- Bơi gần mặt nước
- Cố nhảy ra ngoài
- Bơi chậm
- Vây đuôi bị rủ xuống
- Cá bơi nghiêng
- Cá bơi đập vào các thứ trong bể
- …
Khi cá của bạn bị sốc nước trầm trọng thì chúng có thể yếu đến mức không thở được và có thể bị ngất
Tại sao cá lại bị sốc nước
Nếu cá của bạn có biểu hiệu bất bình thường sau khi thay nước hoặc khi cho cá vào môi trường mới thì dưới đây là một số nguyên nhân có thể xảy ra:
- Thay đổi nhiệt độ đột ngột – Mọi loài cá đều có nhiệt độ tối ưu để chúng có thể sống tốt. Nếu bạn không để ý kỹ nhiệt độ khi thay đổi môi trường sống của cá thì có thể dễ dàng làm cho chúng bị sốc nước. Đó cũng là lý do bạn nên thả nổi túi khi mua cá về để nhiệt độ trong túi cá dần dần cân bằng với nhiệt độ nước trong bể.
- Thay đổi độ pH đột ngột – Thay quá nhiều nước trong bể cũng có thể khiến cho cá bị sốc pH. Nếu độ pH quá mang tính axit, cá sẽ gặp vấn đề về hô hấp, mang bị ảnh hưởng và thậm chí bị cháy da. Nếu nước có độ kiềm quá cao thì màng tế bào của cá cũng bị thương nghiêm trọng.
- Ngộ độc Ammonia – Nghe có vẻ lạ vì mục đích thay nước của chúng ta nhiều lúc là để loại bỏ ammonia trong nước. Vậy tại sao thay nước quá nhiều có thể làm cá bị ngộ độc ammonia? Lý do là thay nước nhiều quá sẽ khiến cho vi sinh có lợi trong bể bị sụt nghiêm trọng. Lượng vi sinh còn sót lại trong bể sau đó không thể xử lý được ammonia sinh ra từ chất thải hữu cơ trong bể và dẫn đến ammonia tăng cao khiến cho cá bị ngộ độc.
- Ngộ độc Clo – Đây là một trong những vấn đề hay xảy ra nhất đối với người mới nuôi cá. Họ hay dùng nước máy để đổ trực tiếp vào bể. Dù một số nơi sẽ có nước máy có lượng clo ít, một số nơi lại có rất nhiều. Nếu bạn không may mắn thì thì bạn có thể khiến cho cá bị ngộ độc clo nếu sử dụng nước máy để nuôi cá trước khi khử clo cho nước.
- Sốc thẩm thấu – Một ví dụ điển hình nhất là mọi người đều nghĩ loài cá như cá betta thích nước sạch nên họ dùng nước lọc RO để nuôi cá. Nước RO do được lọc hết khoáng trong đó nên sẽ có độ cứng bằng 0. Cá betta có thể sẽ sống được trong nước lọc RO nhưng sẽ không thể sống tốt được. Lý do là bởi nước có mức độ chất rắn hòa tan thấp, cá betta khi sống trong đó sẽ dần dần bị hút chất khoáng ra ngoài qua mang và da. Nếu chúng không có đủ khoáng trong người thì cá sẽ bị sốc thẩm thấu.
Như bạn có thể thấy, có vô vàn vấn đề có thể xảy ra khi bạn thay đổi môi trường sống của cá quá đột ngột.
Vậy bạn có thể cứu được cá khi chúng gặp tình trạng sốc nước không? Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng khi cá bị sốc nước thì bạn vẫn có thể cứu được chúng.
Cách cứu cá khi chúng bị sốc nước
Cách duy nhất để bạn có thể cứu được cá khi chúng bị sốc nước là hành động nhanh và chính xác.
Ngừng cho cá ăn
Khi cá bị sốc nước, hệ tiêu hóa của chúng sẽ có thể ngừng hoạt động .
Nếu cá bị sốc nước do thay đổi nhiệt độ đột ngột thì quá trình trao đổi chất của cá cũng bị ảnh hưởng.
Kết quả là cá không thể tiêu hóa được thức ăn nữa. Nếu bạn cố cho cá ăn vào thời điểm này thì sẽ có thể khiến cho cá bị táo bón và bị phình bụng.
Nếu tình trạng táo bón kéo dài lâu và nặng thì phân cá sẽ bị mắc kẹt bên trong người cá và khô lại, cuối cùng có thể giết chết cá.
Ngoài ra, khi cá bị sốc nước thì chúng có thể bỏ ăn. Thức ăn thừa lúc đó sẽ rơi xuống nền và nhanh chóng phân hủy rồi làm ảnh hưởng đến chất lượng nước, khiến cho vấn đề bạn đang gặp phải càng lúc càng phức tạp hơn.
Bạn cần cho cá nhịn trong vòng ít nhất là nửa ngày để cho chúng có thời gian để hồi phục.
Cung cấp oxy cho nước
Cá khi bị sốc nước sẽ gặp nhiều vấn đề về hô hấp, đặc biệt là khi cá bị ngộ độc ammonia hoặc clo.
Khi thấy cá bị sốc nước thì bạn hãy ngay lập tức lắp thêm sủi oxy cho bể cá và đồng thời tăng dòng chảy của lọc lên một tẹo.
Tuy nhiên bạn cũng không nên để dòng chảy của lọc quá lớn khi cá có thể đang gặp vấn đề về bơi lội.
Tốt nhất là bạn nên bắt cá ra một xô nước riêng, lấy nước từ bể cá và sử dụng sủi oxy trong đó. Nếu may mắn thì cá sẽ có thể khỏe lại trong vòng vài tiếng đến một ngày sau.
Xem thêm: cách tạo oxy cho cá không cần dùng máy
Sử dụng thuốc
Nếu bạn nghĩ rằng cá của mình bị sốc nước là do các chất hóa học trong nước không ổn định thì bạn có thể sử dụng các loại thuốc khử độc nước.
Các loại thuốc kể đến có thể giúp bảo vệ cá khỏi chất độc từ nước và đồng thời hỗ trợ cá bình phục nhanh hơn.
Seachem Prime (link lazada) – Đây là thuốc để khử độc nước, có thể dùng được cho cả cá nước mặn cũng như nước ngọt. Nếu bạn nghĩ rằng cá bị ngộ độc clo hoặc ammonia, nitrite và kim loại nặng thì bạn có thể cân nhắc sử dụng thuốc này.
Seachem StressGuard Slime Coat Protection (link lazada) – Loại thuốc này giúp bảo vệ cá khi chúng bị ngộ độc ammonia bằng cách hỗ trợ cá bình phục nhanh hơn. Seachem StressGuard Slime Coat Protection giúp cho lớp màng nhầy quanh người cá bình phục nhanh hơn, giúp cho cá đỡ bị stress và phòng tránh được các bệnh nhiễm trùng ngoài da.
Bạn cần đọc kĩ hướng dẫn sử dụng cũng như sử dụng thuốc đúng liều lượng khuyên dùng của nhà sản xuất.
Kết lại
Thay nước thường xuyên cho cá là một phần không thể thiếu trong việc chăm sóc cá. Tuy nhiên nếu bạn thay quá nhiều nước trong thời gian quá ngắn thì bạn có thể dễ dàng làm cá bị sốc nước. Mua và thả cá ngay lập tức vào bể cũng tương tự như vậy. Để tránh trường hợp này xảy ra thì bạn cần phải nhớ những điều sau:
- Luôn cho cá làm quen dần dần với môi trường nước trước khi cho chúng trực tiếp vào bể
- Sử dụng nước khử clo để nuôi cá
- Không sử dụng các chất hóa học để cọ rửa lọc
- Không nên thay quá 10-15% nước bể cá trong một lần
- Luôn quan sát cá sau khi bạn thay đổi môi trường sống của chúng để có biện pháp giải quyết kịp thời.
