Kỳ nhông Axolotl là một trong những loài vật nuôi kỳ lạ và thú vị nhất bạn có thể cân nhắc nuôi. Để Axolotl có thể sống khỏe thì bạn vẫn cần phải cho chúng môi trường sống và chế độ chăm sóc phù hợp.
Theo mình thì để nuôi được loài này ở Việt Nam thì khá là khó. Lý do là bởi chúng cần nước mát, cần phải dưới 23 độ C. Vậy nên để nuôi chúng thì bạn cần phải có chiller. Nếu nước bể ở trên mức nhiệt độ này quá lâu thì có thể khiến cho Axolotl bị stress, ảnh hưởng đến trao đổi chất và thậm chí là chết.
Vậy nên trước khi nuôi bạn cần phải đảm bảo mình có thể thể cung cấp được môi trường sống cho chúng trước đã.
Về Axolotl
| Mức độ chăm sóc | Trung bình khó |
| Tính cách | Hiền lành, có thể dữ nếu được nuôi trong bể bé hoặc vào thời điểm sinh sản |
| Màu sắc | Xanh, đỏ, vàng |
| Tuổi thọ | 10-15 năm |
| Kích thước | 20-30 cm. |
| Chế độ ăn | Ăn thịt |
| Tên khoa học | Ambystoma mexicanum |
| Kích thước bể tối thiểu | 60 lít |
| Bể nuôi | Trồng nhiều cây, có nhiều chỗ trốn |
Axolotl có tên khoa học là Ambystoma mexicanum, chúng là loài kỳ nhông có nguồn gốc từ Mexico, cụ thể hơn là từ khu vực hồ Xochimilco và hồ Chalco.
Không giống như các loài lưỡng cư khác như là ếch, nhái, loài kỳ nhông này sẽ sống toàn bộ cuộc đời ở dưới nước, từ giai đoạn ấu trùng cho đến khi trưởng thành.
Tên gọi của loài kỳ nhông này được người Aztec đặt tên vào thể kỷ thứ 13, theo tên gọi của vị thần lửa và sấm set “Xolotl”. Từ đó, Axolotl đã trở thành biểu tượng của văn hóa Trung Bộ Châu Mỹ.
Axolotl được mang đến Châu Âu vào năm 1893 để nghiên cứu khả năng tái tạo lại chi của chúng. Kể từ đó, loài kỳ nhông này đã trở thành vật nuôi phổ biến bởi ngoại hình cute cũng như kích thước nhỏ và tập tính thú vị.
Ngoại hình của Axolotl
Axolotl trưởng thành có thể dài khoảng từ 13-45cm, thông thường là chỉ vào khoảng 20-30 cm. Chúng có đầu lớn kèm mắt tròn không có mí và bốn chiếc chân với ngón dài.
Phần mang của chúng có ba cuống mỗi bên còn được gọi là sừng
.Kỳ nhông hoang dã sẽ có màu nâu, xám hoặc màu oliu. Trong khi đó, kỳ nhông cảnh sẽ có thể có màu trắng, hồng, cam hoặc là xám.
Để phân biệt được giới tính của Axolotl thì bạn cần phải đợi cho chúng đủ độ tuổi trưởng thành trước đã. Khi đó thì loài kỳ nhông này mới phát triển các đặc tính của giới đầy đủ để có thể nhận biết.
Cách dễ nhất để nhận biết giới tính của chúng là nhìn vào khu vực bộ phận sinh dục. Ở Axolotl thì khu vực này sẽ phồng và to hơn.
Ngoài ra, Axolotl cái sẽ thường tròn hơn con đực để chúng có thể mang được trứng.
Cách chăm sóc cho kỳ nhông Axolotl
Kỳ nhông Axolotl tuy sống khỏe nhưng chúng vẫn có thể nhạy cảm với môi trường và sự thay đổi nước nuôi. Bạn cần phải làm theo hướng dẫn bên dưới để có thể đảm bảo chúng có được chế độ chăm sóc tốt nhất.
Setup bể cho Axolotl
Bước đầu là tạo môi trường sống phù hợp cho Axolot. Bạn có thể nuôi chúng trong những bể 30 lít nếu Axolot của bạn không quá to, tầm khoảng dưới 20cm. Tuy nhiên, để chăm sóc tốt cho chúng thì tốt nhất là bạn sử dụng bể tầm khoảng 60 lít hoặc nhiều hơn.
Axolotl ăn nhiều và tạo nhiều chất thải. Vậy nên nuôi chúng trong bể đủ lớn sẽ giúp nước bể sạch, ổn định hơn.
Hơn nữa, bạn nên dùng bể rộng, nông thay vì bể cao.
Nền bể
Bạn có thể sử dụng nền cát hoặc là không dùng nền. Bể không có nền sẽ dễ dọn vệ sinh hơn. Tuy nhiên, làm vậy đôi khi có thể khiến Axolotl gặp vấn đề khi di chuyển bởi chúng sẽ không có nơi để bám chân vào.
Bạn nên tránh sử dụng nền sỏi bởi vì Axolotl có thể vô tình nuốt phải sỏi khi được cho ăn, từ đó chúng có thể bị các vấn đề về tiêu hóa.
Nền cát là lựa chọn phù hợp và an toàn nhất cho bể nuôi Axolotl. Lý do là bởi hạt cát rất nhỏ, Axolotl khi vô tình nuốt phải cát cũng sẽ không gặp vấn đề gì. Hơn hết nữa, nền cát có thể giúp mô phỏng lại môi trường sống tự nhiên của chúng.
Cây thủy sinh
Axolotl sẽ ăn bất kì thứ gì chuyển động. Đôi khi, khi bạn có trồng cây thủy sinh trong bể thì dòng nước sẽ khiến lá cây cử động và bọn Axolotl ngốc có thể ăn nhầm cây, đôi khi có thể khiến cho phân của chúng có hình dáng kì lạ.
Đây không phải là vấn đề cần lo ngại, miễn là loài cây đó không có độc.
Bạn có thể trồng mọi loài cây thủy sinh trong bể Axolotl. Các loài cây phổ biến để trồng trong bể là các loại rêu thủy sinh, cây lưỡi mác, rong đuôi chó, ráy thủy sinh,…
Đèn
Axolotl không yêu cầu quá cao về ánh sáng, miễn là chúng có thể có ánh sáng đều đặn theo lịch hàng ngày để mô phỏng lại ánh sáng ngoài tự nhiên là được.
Tuy vậy, chúng vẫn có thể bị stress nếu ánh sáng trong bể quá mạnh.
Bộ lọc
Như đã nhắc đến bên trên, Axolotl là loài ăn nhiều thải nhiều, vậy nên bạn cần phải có bộ lọc tốt để có thể xử lý được nước.
Ngoài ra, bộ lọc cũng không nên có dòng chảy quá mạnh, nếu dòng chảy của lọc mạnh thì bạn cần phải có biện pháp cản dòng của lọc vì Axolotl không phải loài bơi tốt, chúng sẽ thích khu vực nước có dòng chảy yếu hơn.
Thông số nước để nuôi Axolotl
Duy trì thông số nước hợp lý là bí quyết để giúp cho Axolotl luôn khỏe mạnh và sống lâu. Thông số phù hợp để nuôi Axolotl là:
- Nhiệt độ: 15-23°C
- pH: 6.5-8.0
- Độ cứng: 100-300ppm
Khu vực sống tự nhiên của loài kỳ nhông này là ở những con sông có nước lạnh. Nhiêt độ ở hồ Xochimilco hiếm khi tăng cao hơn 20 độ C vào mùa hè và có thể giảm tới 6-7 độ C vào mùa đông.
Vậy nên nếu bạn sống tại khu vực quá nóng thì bạn cần phải xem xét lại trước khi nuôi loài kỳ nhông này. Nếu bạn nuôi thì bạn cần phải có thêm chiller.
Nếu nhiệt độ bể cao hơn 23 độ C trong thời gian quá dài có thể khiến cho Axolotl bị stress và dễ chết hơn rất nhiều.
Axolotl ăn gì?
Axolotl là loài săn mồi. Ngoài tự nhiên chúng sẽ ăn sâu, côn trùng, cá nhỏ và bất kì loài nào khác vừa miệng chúng. Khi nuôi Axolotl thì bạn cần phải mô phỏng lại thực đơn ngoài tự nhiên của chúng tốt nhất có thể.
Thức ăn dùng để nuôi Axolotl là:
- Giun đất
- Trùn huyết đông lạnh
- Trùn chỉ
- Trùn trắng
- Viên thức ăn chuyên dụng
Lượng thức ăn bạn cho chúng ăn sẽ phù thuộc vào độ tuổi. Bạn có thể thử cho chúng ăn dần dần để xác định lượng thức ăn phù hợp cho mỗi lần ăn. Khi đã no thì Axolotl sẽ ngừng ăn.
Khi chúng đang phát triển thì bạn cần cho chúng ăn hai lần một ngày. Với Axolotl trưởng thành thì bạn chỉ cần cho chúng ăn hai ngày một lần là được.
Axolotl trưởng thành có thể sống tới hai tuần mà không cần cho ăn.
Các vấn đề/ bệnh phổ biến
Nếu bạn cho chúng môi trường sống tốt thì Axolotl có thể sống tới 15 năm. Dấu hiệu Axolotl khỏe mạnh là:
- Mang phồng
- Bụng tròn
- Da không gặp vấn đề gì
- Hoạt động tương đối nhiều
Nếu môi trường sống không phù hợp thì chúng có thể gặp một số vấn đề như là:
Stress
Stress là một trong những vấn đề thường gặp nhất, đôi khi có thể dẫn tới việc Axolotl bị chết. Nguyên nhân gây stress có thể kể đến là:
- Dòng chảy của bể quá mạnh
- Nhiệt độ bể trên 24 độ C trong thời gian quá dài
- Nước bẩn
- Các loài cá trong bể bắt nạt.
Dấu hiệu của việc Axolotl bị stress là chúng bỏ ăn, ngoài ra chũng cũng có thể cong đuôi và mang chĩa về phía trước.
Bị thương vật lý
Axolotl có khả năng tái tạo tuyệt vời, chúng có thể hồi phục gần như mọi vết thương, thậm chí có thể mọc lại chân bị mất. Tuy nhiên, chúng vẫn có thể bị nhiễm trùng nếu môi trường nước bị bẩn.
Mắc bệnh đường ruột
Nếu chế độ ăn của Axolotl hoặc chúng bị stress thì loài kỳ nhông này có thể dễ mắc các bệnh về đường ruột. Phổ biến nhất trong đó có thể kể đến là:
- Bị táo bón
- Thải ít
- Bỏ ăn
Nguyên nhân chủ yếu là do Axolotl nuốt nhầm sỏi nhỏ. Đây là lý do bạn chỉ nên nuôi chúng trong bể sử dụng nền cát.
Đôi khi, cho Axolotl ăn quá nhiều cũng có thể dẫn tới tình trạng chúng bị táo bón. Đó là lý do bạn chỉ nên cho chúng ăn hai lần một ngày.
Nhiễm trùng, nhiễm nấm
Axolotl bị stress do nhiệt độ bể quá cao có thể dễ bị nhiễm trùng hoặc là nhiễm nấm. Vậy nên bạn cần phải nhiệt độ bể phù hợp để nuôi Axolotl và luôn đảm bảo nước bể được sạch.
Căn bệnh nhiễm trùng phổ biến nhất đó là bệnh đỏ chân. Khi mắc bệnh thì trên chân của chúng sẽ xuất hiện những vết đỏ.
Bạn có thể chữa bệnh cho chúng bằng cách tắm muối.
Để tắm muối cho axolotl thì bạn cần phải chuẩn bị một chậu nước muối đủ to để ngâm được toàn bộ Axolotl.
Bạn nên tắm muối cho Axolotl bị nhiễm trùng hai lần một ngày, mỗi lần 10 phút. Cách làm như sau:
- Cho 40g muối cho mỗi 1 lít nước
- Ngâm Axolotl trong đó trong vòng 10-15 phút
- Bỏ Axolotl ra khỏi bể muối
- Lặp lại sau mỗi 12 tiếng trong vòng 2-3 ngày.
Axolotl nuôi chung với cá gì?
Chúng là loài hoạt động về đêm nhiều hơn. Axolotl là loài bơi kém, nhìn khá vụng về. CHúng sẽ dành cả ngày để mò mẫm dưới đáy bể tìm kiếm thức ăn.
Tuy nhiên, đừng để dáng vẻ dễ thương đó đánh lừa. Axolotl dù sao cũng là loài săn mồi, chúng có thể và sẽ ăn bất kì loài cá nào vừa miệng.
Vì lý do này bạn khó có thể nuôi chung Axolotl chung với cá hoặc tép.
Bạn chỉ nên nuôi Axolotl với những loài cá bạn sẵn sàng để chúng bị ăn mất. Trong trường hợp này các loài cá đó có thể kể đến là:
- Cá bình tích
- Cá kiếm
- Cá bảy màu
- …
Nuôi Axolotl sinh sản
Nuôi sinh sản Axolotl sinh sản khá là dễ, miễn là bạn biết cách.
Axolotl sẽ đạt độ tuổi trưởng thành, đủ để sinh sản khi vào khoảng 1 tuổi rưỡi.
Khi sinh sản, chúng có thể đẻ khoảng 1000 trứng mỗi lần.
Dù Axolotl có thể đạt độ tuổi sinh sản sớm hơn nhưng bạn vẫn nên đợi đến khi chúng đạt kích thước tối đa bởi việc đẻ và mang trứng sẽ làm ảnh hưởng đến Axolotl nhiều, có thể gây hại cho chúng nếu Axolotl chưa phát triển đủ.
Kích thích Axolotl sinh sản
Axolotl sẽ sinh sản dễ nhất vào khoảng tháng 12 và tháng 6. Để kích thích chúng sinh sản thì bạn hãy giảm thời lượng chiếu đèn trong vài ngày.
Làm bể sinh sản
Trong bể sinh sản chỉ nên có dòng chảy nhẹ. Ngoài ra bạn cũng nên bịt lọc lại bằng mút hoặc sử dụng lọc vi sinh để tránh việc lọc hút phải trứng.
Trong bể bạn có thể thả nhiều loại rêu/ rong thủy sinh để cung cấp chỗ cho Axolotl cái đẻ trứng.
Tập tính sinh sản của Axolotl
Trong quá trình sinh sản thì con đực sẽ dựng đuôi lên sau đó chúng sẽ quẫy đuôi mạnh về phía con cái và dẫn con cái đi vòng quanh bể.
Khi con cái đi theo thì quá trình giao phối sẽ bắt đầu. Sau khoảng vài tiếng cho đến hai ngày sau thì con cái sẽ đẻ trứng lên lá cây, đá hoặc rải xung quanh bể. Mỗi lần đẻ thỉ Axolotl sẽ đẻ từ 100-1000 trứng.
Ấp trứng Axolotl
Trứng Axolotl albino sẽ có màu trứng, còn lại thì trứng sẽ có màu nâu đậm.
Sau khoảng 2-3 tuần thì trứng sẽ nở ra ấu trùng của Axolotl. Trong quá trình ấp trứng thì bạn cần phải để lọc và giữ cho trứng có đủ oxy.
Kết lại: Bạn có nên nuôi Axolotl không?
Theo mình nghĩ là khí hậu Việt Nam không quá phù hợp để nuôi Axolotl. Axolotl cần nước mát, ổn định ở dưới 23 độ C. Vậy nên nếu khu vực của bạn quá nóng thì bạn cần phải đầu tư chiller.
Nếu bạn có thể cung cấp môi trường sống phù hợp cho Axolotl thì việc chăm sóc còn lại sẽ rất đơn giản.
Chúng là loài sống khỏe, có dáng bơi và tập tính kỳ cục có thể là vật nuôi tuyệt vời.
