Lọc là thiết bị không thể thiếu trong bể cá, đặc biệt là cho những bể nuôi loài cá lớn như là cá rồng. Lọc cho bể cá rồng phải bao gồm ít nhất là 2 loại vật liệu lọc, đó là vật liệu lọc cơ học và vật liệu lọc sinh học. Bạn có thể sử dụng vật liệu lọc hóa học nếu muốn.
Việc sử dụng và sắp xếp đúng loại vật liệu lọc sẽ giúp nước bể nuôi luôn được sạch. Giúp cho cá luôn sống khỏe, tránh bị bệnh tật và lên màu đẹp.
Vật liệu lọc cơ học
Vật liệu lọc là các loại bông lọc, bùi nhùi, dùng để cản lại cặn bẩn, thức ăn thừa, bụi trong bể cá để giúp cho bể trong hơn. Các loại chất thải hữu cơ không được dọn dẹp trong bể sẽ sản sinh ra ammonia – chất vô cùng độc đối với cá.
Vật liệu lọc cơ học có nhiều loại với kích thước lỗ, độ xốp khác nhau. Bạn nên sử dụng mút lọc có lỗ lớn đầu tiên để lọc các loại cặn lớn. Sau đó là loại bông lọc mịn để cản các loại cặn bé hơn, tránh việc làm tắc vật liệu lọc sinh học.
Vật liệu lọc sinh học
Có 3 chất liên quan đến quá trình cycle, đó là ammonia, nitrite và nitrate. Quá trình cycle sẽ chia ra làm 3 giai đoạn.
Ở giai đoạn đầu tiên, khi mới làm bể, lượng ammonia từ phân nền hoặc các loại hợp chất hữu cơ sẽ tăng cao và vi khuẩn có lợi sẽ phát triển để tiêu thụ lượng amonia đó và sản sinh ra nitrite.
Ở giai đoạn thứ hai, khi nitrte tăng cao, một loại vi khuẩn có lợi nữa sẽ bắt đầu tiêu thụ nitrite và sản sinh ra nitrate. Hai loại chất ammonia và nitrite có khả năng gây hại cho cá và các loại sinh vật thủy sinh khác nhưng nitrate thì không nếu ở số lượng ít.
Ở giai đoạn thứ ba, cây cối thủy sinh sẽ sử dụng nitrate làm nguồn nitơ để có thể phát triển.
Các loại vi sinh có lợi cần phải có nhiều bề mặt, dòng chảy và nước giàu oxy để có thể phát triển và xử lý được ammonia, nitrite. Nơi trú ngụ tốt nhất cho vi sinh có lợi là trong vật liệu lọc sinh học. Vật liệu lọc sinh học nên chiếm khoảng 60-70% ngăn lọc.
Loại vật liệu này cũng đa dạng, bạn có thể sử dụng sứ lọc hoặc tốt hơn là vật liệu lọc matrix, vật liệu lọc neo,… Matrix và Neo tuy đắt hơn nhưng sẽ có hiệu suất xử lý nước tốt hơn so với sứ lọc bởi chúng có bề mặt được tối ưu cho vi sinh phát triển hơn. Mình không thích sử dụng san hô làm vật liệu lọc sinh học lắm vì san hô có thể làm tăng pH của bể.
Xem thêm: So sánh matrix và neo: đâu là loại vật liệu lọc tốt hơn?
Vật liệu lọc hóa học
Vật liệu lọc hóa học có tác dụng hấp thụ các chất có hại trong nước, giúp cho nước sạch, trong và không có mùi. Loại vật liệu hóa học phổ biến nhất là than hoạt tính. Bạn không nhất thiết phải sử dụng vật liệu lọc hóa học trong bể cá. Nếu bể cá được chăm sóc tốt, cycle đầy đủ thì nước sẽ sạch, ổn định và không cần phải được xử lý thêm. Tuy vậy, có vật liệu lọc hóa học thì sẽ giúp cá không bị ngộ độc các chất gây hại trong một số tình huống xảy ra.
Bạn cũng cần lưu ý là vật liệu lọc hóa học cũng có thể hấp thụ thuốc. Đó là lý do bạn cần phải cho cá ra bể riêng nếu muốn chữa bệnh, hoặc là tạm thời bỏ vật liệu lọc hóa học ra ngoài.
Vật liệu lọc hóa học không thể hoạt động được mãi, bạn cần phải thay mới mỗi 6 tháng – 1 năm một lần.
Cách sắp xếp vật liệu lọc cho bể cá rồng
Dù cho bạn dùng lọc tràn, lọc thùng hay bất kì loại lọc nào đều nên được sắp xếp theo cách sau đây.
Vật liệu lọc hóa học nên được xếp ở cuối cùng bởi vì chúng có thể ảnh hưởng tới sự phát triển của vi sinh có lợi. Cụ thể hơn là than hoạt tính có thể hấp thụ một số loại chất thải và chất độc như là ammonia – thức ăn cần thiết để vi sinh có lợi có thể sống và sinh sôi.
Trước vật liệu lọc hóa học là vật liệu lọc sinh học. Vật liệu sinh học là những loại đá, gốm,… có bề mặt nhám, tạo nơi sống cho vi sinh vật có lợi, giúp khử ammonia và nitrite trong hồ cá. Chức năng chính của lọc không giống như mọi người nghĩ, đó không phải là để lọc bụi bẩn, chất thải mà lọc chủ yếu dùng để khử ammonia cũng như nitrite trong bể. Đó là lý do bạn nên có 60-70% vật liệu lọc trong lọc là vật liệu lọc sinh học.
Những lỗ nhỏ trong vật liệu lọc sinh học sẽ dễ dàng tắc nếu phải lọc quá nhiều chất thải, bụi, thức ăn thừa. Từ đó có thể gây chết vi sinh. Vậy nên trước khi nước đi qua vật liệu lọc sinh học thì phải được lọc trước qua vật liệu lọc cơ học. Đó là các loại bùi nhùi và bông lọc, dùng để lọc cặn lớn và bé trong nước.
Tóm tắt lại: Thứ tự cho lọc bể cá rồng theo chiều dòng nước nên là: Vật liệu lọc cơ học -> Vật liệu lọc sinh học -> Vật liệu lọc hóa học
Lưu ý về lọc cho bể cá rồng
Như đã nhắc đến ở trước, cá rồng là loài cá cần bể lớn để có thể phát triển khỏe mạnh. Khi nuôi cá rồng bé, bạn chỉ cần bể 120-150 lít là được. Tuy nhiên, khi chúng lớn lên thì bạn nên dời cá sang bể to hơn.
Cá rồng trưởng thành có thể lớn đến hơn 50cm, vậy nên chúng cần phải có bể 500 lít nước trở lên. Cá càng to thì càng cần phải có lọc lớn.
Để có thể lọc được lượng nước lớn này bạn cần phải có lọc thùng loại to hoặc là lọc tràn với bơm công suất lớn.
