Loài tép bé tí hon khá nhạy cảm với môi trường nước, vậy nên việc chăm sóc cho chúng đôi lúc có thể sẽ có vấn đề. Dù một số người có thể nuôi thành công tép, cứ để mặc chúng trong bể, tép vẫn tự sinh sản thành đàn và sống tốt. Một số người khác dù cố gắng chăm sóc cũng không thể nuôi được chúng và không hiểu họ làm gì sai.
Vấn đề là hầu hết người nuôi chưa biết nhiều về tép để có thể cho chúng môi trường sống tốt nhất để phát triển.
Trong bài viết này mình sẽ nói cho các bạn biết những điều cần làm để có thể nuôi tép khỏe mạnh, không hoặc ít khi bị chết.
Mỗi loài tép sẽ có thông số nước yêu thích khác nhau
Khi mới nuôi tép, bạn có thể sẽ bị ngợp trước mức độ đa dạng của chúng. Có vô số loại tép khác nhau như là tép RC, tép vàng đài, tép socola, tép ong đỏ, ong đen, tép blue bolt, ….
Nhìn chung thì có hai dòng tép chính hiện nay đó là tép màu( Neocaridina) và tép lạnh (Caridina).
Tép màu thường chỉ có một màu duy nhất, đôi khi sẽ có thêm sọc ở trên lưng. Tép lạnh sẽ có màu sắc sặc sỡ, với thân mình có màu sứ bóng hơn, chúng đắt hơn và cũng khó nuôi hơn tép màu. Nếu bạn không chắc tép thuộc loài nào thì bạn có thể tra mạng hoặc là hỏi trực tiếp người bán.
Dù cho có ngoại hình có nhiều điểm tương đồng nhưng hai loài tép này lại thuộc chi khác nhau và không thể lai được với nhau và có thông số nước nuôi tương đối khác nhau. Các loại tép màu có thể được sinh sản với nhau và các loài tép lạnh cũng tương tự.
Dù cho nước sạch mà thông số nước sai thì điều đó vẫn có thể khiến tép bị stress, bỏ ăn thậm chí có thể chết lai rai.
Thông số nước – Mỗi loại tép sẽ yêu cầu một loại thông số nước khác nhau. Chúng cần phải có khoáng trong nước để có thể lột vỏ, độ pH ổn định với ammonia, nitrite trong nước xấp xỉ 0.
Tép màu
Nhìn chung tép màu có khả năng chịu đựng và sống tốt hơn so với tép lạnh. Một loại tép màu phổ biến là tép đỏ hay còn gọi là tép anh đào. Loại tép này có thể sống được kể cả ở trong môi trường không lý tưởng.
Thông số để nuôi tép màu là:
- Nhiệt độ: 18 °C- 28 °C
- pH: 6.5-8.0
- TDS (chỉ số chất rắn hòa tan): 200-300ppm
- GH (độ cứng của nước): 4-8 dGH
Mặc dù tép màu có thể sống được ở nhiệt độ 18 °C- 28 °C nhưng chúng sẽ thoải mái hơn khi bể ấm một tẹo, tức là khoảng 22 °C- 26 °C, nếu bể của bạn quá lạnh, quá ấm hoặc có độ pH nằm ngoài khoảng trên thì có thể tép cũng sẽ bỏ ăn. Tép màu có khả năng chịu độ cứng tốt và chúng có thể sống trong cả môi trường nước cứng lẫn nước mềm nên thường thông số TDS và GH sẽ không phải nguyên nhân khiến tép bỏ ăn.
Tép lạnh
Tép lạnh thường đắt, khó nuôi và đòi hỏi về thông số nước hơn so với tép màu. Tuy nhiên, chúng lại đa dạng về họa tiết và màu sắc hơn so với người họ hàng kia. Một số dòng tép lạnh có thể kể đến là tép ong đỏ, tép ong đen, tép kingkong, blue bolts, tép tiger, …
Nếu các chỉ số nước nằm ngoài điều kiện sống của tép ong thì chúng sẽ bị stress và bỏ ăn.
- Nhiệt độ: 17 °C- 24 °C
- pH: 6.5-7.5
- TDS (chỉ số chất rắn hòa tan): 100-200ppm
- GH (độ cứng của nước): 4-6 dGH
Đảm bảo tép có nhiều chỗ trốn
Bạn nên cho tép chỗ trốn như là lũa, đá, rêu, rong trong bể. Lý do đầu tiên là tép thích ăn rêu, rêu mọc trên các bề mặt cứng trong bể, càng nhiều lũa, đá thì sẽ càng có nhiều nơi để cho rêu mọc.
Thứ hai là tép thường xuyên lột vỏ. Khi lột vỏ xong chúng sẽ cảm thấy không an toàn, tép sẽ trốn nhiều trong khoảng thời gian này, kể cả khi bể của bạn không nuôi cá.
Nếu không có chỗ trốn, tép có thể sẽ bị stress, lâu dần có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng, khiến cho tép chết lai rai.
Bạn có thể sử dụng các loại ống gốm, ống nhựa để cho tép chỗ trốn. Hoặc bạn cũng có thể nuôi các loại cây thả nổi như là rong, rêu, bèo.
Tép là bạn, không phải đồ ăn
Gần như mọi loài cá là đều là loài ăn tạp, chúng sẽ ăn bất kì loại đồ ăn nào vừa miệng, và đó đương nhiên là bao gồm cả tép. Hầu hết loài tép đều có kích thước nhỏ, chỉ lên tới 2-3 cm. Vậy nên chúng sẽ vừa miệng bất kể loài cá nào lớn từ 7cm trở lên.
Có một số loài cá vẫn bắt nạt và rỉa tép, kể cả khi tép không vừa miệng cá.
Vậy nên nếu bạn muốn nuôi tép sinh sản thì bạn không nên nuôi chung chúng với bất kì loài cá nào. Chỉ trừ trường hợp đặc biệt duy nhất là cá otto. Loài cá này là loài ăn chay tự nhiên. Chúng chỉ ăn rêu trong bể và sẽ không quan tâm đến tép, kể cả tép con.
Trong trường hợp bạn vẫn muốn nuôi chung cá với tép thì bạn phải cho tép nhiều chỗ trốn. Đồng thời bạn cũng nên nuôi chung tép với các loài cá nhỏ, hiền lành.
Xem thêm: Các loài cá nuôi chung với tép
Nước tốt tép khỏe
Các loại chất độc thường thấy trong bể nuôi tép là ammonia, nitrite, clo hoặc là kim loại nặng.
Bạn cần phải để ý kỹ đến nguồn nước nuôi tép. Nước máy nên được khử clo hoặc sử dụng các loại thuốc khử độc nước (lazada) để loại bỏ kim loại nặng, clo trước khi dùng để thay nước cho bể.
Ammonia và nitrite có thể được xử lý bằng cách châm thêm vi sinh (lazada) cho bể.
Hệ vi sinh có thể chuyển hóa ammonia thành nitrite và rồi thành nitrate. Hệ vi sinh có thể tự ổn định nếu bạn có bộ lọc tốt và bạn cho bể thời gian để ổn định. Nittrate là chất không gây hại nếu ở số lượng ít, tuy nhiên vẫn có thể làm ảnh hưởng đến tép nếu bị tích tụ nhiều. Để loại bỏ chất này thì chỉ có cách là thay nước hoặc trồng thêm cây thủy sinh.
Kể cả khi nước bể tép của bạn không có độc thì bể vẫn có thể sẽ dần dần tích tụ các chất gây hại về sau nếu không được chăm sóc thường xuyên. Bạn nên sử dụng cây hút cặn để có thể dọn dẹp đáy bể và thay nước cho bể hàng tuần.
Lượng nước tối ưu nên được thay cho bể là vào khoảng 10-15% lượng nước bể mỗi tuần. Thay nước cho bể định kì sẽ giúp cho tép luôn có nguồn nước sạch nhất và cũng giúp cho tép tránh được các bệnh có thể xuất hiện về sau.
Tép có thể hấp thụ canxi trong nước, vậy nên khi nuôi tép bạn cũng nên châm thêm khoáng (lazada) định kì cho bể. Nếu tép bị thiếu khoáng, chúng có thể gặp vấn đề khi lột vỏ và sẽ bị hở cổ.
Tép ăn gì? Ăn gì cũng được…
Tép là loài ăn tạp, chúng sẽ ăn bất kì cái gì chúng thấy, bao gồm thức ăn thừa cho cá, rêu, tảo, lá cây chết,… Khi bạn nuôi bể tép sinh sản riêng thì bạn có thể cho chúng ăn các loại thức ăn chuyên dành cho tép (lazada), kết hợp với các loại rau củ quả luộc.
Bạn nên cho tép ăn chế độ ăn đa dạng, để có thể mô phỏng lại thức ăn ngoài tự nhiên của chúng, đề phòng tép bị thiếu chất. Canxi trong đồ ăn cũng khá quan trọng cho việc lột vỏ của tép. Nếu tép bị thiếu canxi thì sẽ dẫn đến tình trạng lột vỏ không thành công và chết.
Dưới là bảng so sánh lượng canxi (mg) có trong 100gam rau củ các loại. Bạn có thể luộc các loại rau này để cho tép ăn.
| Rau cải xoăn | 137 |
| Rau chân vịt | 99 |
| Cải thảo | 74 |
| Đậu xanh | 44 |
| súp lơ | 40 |
| xà lách | 33 |
| Cà rốt | 33 |
| Cải bắp | 32 |
| Bí đỏ | 24 |
| Dưa chuột | 21 |
Bể nuôi tốt
Tép có kích thước nhỏ và không tạo nhiều phân như cá, vậy nên bạn có thể nuôi tép với mật độ dày hơn. Tuy nhiên bạn chỉ nên nuôi 1 con cho mỗi một lít nước. Nếu nuôi nhiều hơn thì bạn phải chăm thay nước và dọn dẹp cho bể cũng như sủi oxy nhiều hơn.
Khi nuôi tép thì bạn nên nuôi bể lớn, từ 30 lít trở lên. Lý do là bởi bể càng to thì nước càng ổn định, tránh tình trạng tép bị sốc nước do thay đổi nhiệt độ hoặc là thông số nước.
Một khi tép đã quen với bể thì chúng sẽ sinh sản nhanh và nhiều, chẳng mấy chốc bạn sẽ có một đàn tép con trong bể mà thôi.
Kết lại
Để có thể đảm bảo được đàn tép khỏe mạnh thì bạn cần phải biết về thông số nước yêu thích của loài tép mình nuôi, nếu bạn là người mới nuôi thì bạn nên chọn dòng tép màu như là tép anh đào, tép cam, rili,.. Bởi chúng sống khỏe hơn. Ngoài ra thì bạn cần phải cung cấp cho tép đủ chỗ trốn, cho chúng nước sạch, được thay thường xuyên và cho tép ăn các loại thức ăn chất lượng tốt. Bạn cũng cần phải cho chúng đủ không gian sống và tránh nuôi các loại cá quá to hoặc cá dữ chung với tép.
