Artemia đông lạnh luôn là nguồn thức ăn tốt cho cá con lẫn cá trưởng thành. Chúng không chỉ giúp cung cấp nguồn acid amin dồi dào mà còn là nguồn cung enzyme giúp cho hệ tiêu hóa của cá. Không những vậy, artemia đông lạnh giúp tăng khả năng sống sót của cá con lên đáng kể, giúp cá khỏe và lên màu đẹp cũng như tránh được một số bệnh.
Mình từng tự ấp nuôi artemia và sử dụng chúng lúc còn tươi sống nên hiếm khi cần phải đông lạnh chúng để sử dụng dần. Tuy nhiên gần đây do tính chất công việc nên mình thử sử dụng artemia đông lạnh mua bên ngoài. Ở Việt Nam thường bán theo gói hoặc theo các ống tuýp. Vấn đề là một số người không có nhiều cá nên lượng artemia còn tồn đọng thì khá là nhiều nên câu hỏi họ cũng như mình đặt ra là artemia đông lạnh để được bao lâu?
Câu trả lời ngắn gọn là nếu được đông lạnh trong tủ lạnh, giống như một số đồ ăn hải sản, artemia đông lạnh để được trung bình 6 tháng. Sau đó chúng vẫn có thể được sử dụng nhưng có thể sẽ mất nhiều chất dinh dưỡng và có nguy cơ bị hỏng.
Artemia đông lạnh để được bao lâu?
Artemia là nguồn thức ăn không thể thiếu cho cá con và cá trưởng thành nếu người nuôi muốn chúng phát triển một cách tốt nhất. Khi họ không có điều kiện để ấp nở artemia thì một trong số lựa chọn khác là mua artemia đông lạnh.
Nhưng vấn đề là gì?
Thức ăn đông lạnh là thứ nhiều người không để ý nhiều. Đối với họ, đông lạnh nghĩa là “an toàn”, “tươi”,.. Tuy nhiên, có nhiều loại thức ăn có thể biến chất kể cả khi đông lạnh. Và chúng cũng phụ thuộc vào cách nhà sản xuất vận chuyển đến người dùng.
Thời hạn sử dụng và nhiệt độ
Đồ ăn đông lạnh cần giữ ở -30 độ C để có thể có thời gian lưu trữ tốt nhất. Đối với artemia, thời gian này có thể kéo dài từ 6 đến 12 tháng nếu được lưu trữ tốt.
Còn đối với tủ lạnh ở nhà thì nhiệt độ thường dao động từ -18 đến -23 độ C. Một số chất béo quan trọng không đóng băng cho đến khi đạt được nhiệt độ đủ lạnh. Điều này khiến việc vận chuyển từ cửa hàng đến tay người dùng cũng có khả năng làm mất chất lượng artemia. Vậy nên thời gian để lưu trữ artemia mà vẫn có thể giữ được chất lượng tại nhà thì chỉ tầm 6 tháng, sau đó chúng sẽ mất hầu hết acid béo có lợi và protein.
Chúng đương nhiên là cũng khó hỏng được nếu được để trong ngăn đá. Đối với miếng thịt bò để vài năm trong ngăn đá cũng vậy nhưng liệu bạn vẫn ăn nó chứ?
Artemia sau rã đông dùng được bao lâu? Sau đó có làm đông lại được không?
Khi artemia được rã đông, các loại vi khuẩn đang không hoạt động và các enzyme sẽ ngay lập tức tấn công đồ ăn. Khiến chúng bị hỏng.
Tốt nhất bạn nên cho cá ăn càng sớm càng tốt, thức ăn có thể được cho cá ăn trong vòng 2 tiếng sau khi rã đông. Nếu bạn bỏ quên artemia hoặc các đồ đông lạnh cho cá khác ở ngoài lâu hơn thì bạn không nên làm đông lạnh lại mà tốt nhất hãy đổ chúng đi. Tuy nó có thể không hỏng nhưng vẫn có khả năng chỗ thức ăn đó sẽ gây bệnh cho cá của bạn.
Nếu bạn bảo quản tốt thì bạn có thể làm đông lại artemia ngay sau khi rã đông và không lo đến vấn đề bị vi khuẩn tấn công. Nhưng điều bạn quan tâm là chất lượng của chúng.
Nói rõ hơn thì việc đông lạnh sẽ kích thích quá trình phân hủy protein còn gọi là biến tính protein. Đồ đông lạnh trải qua quá trình này một lần, khi bạn đông lạnh lại thì chúng sẽ trải qua lần nữa, khiến lượng protein càng bị mất nhiều hơn.
Máy làm lạnh chuyên dụng sử dụng thiết bị làm lạnh nhanh, giảm thiểu thiệt hại đối với đồ ăn. Ở nhiệt độ đông lạnh, đồ ăn bị biến tính ở nhiệt độ khoảng -1 đến -2 độ C. Tủ lạnh ở nhà không đẩy nhanh quá trình này do đó sẽ dẫn đến mất chất lượng đồ ăn rất nhiều.
Tầm quan trọng của acid béo và lipid
Lipid còn được gọi là chất béo, được cấu thành từ những acid béo.
Nhiều người biết đến tầm quan trọng của acid béo vì chúng cũng quan trọng đối với sức khỏe của con người. DHA và EPA là các acid béo tốt nằm trong dầu cá, chúng giúp cải thiện chức năng tim và não bộ. Loại chất béo đó cũng cần thiết cho cá để chúng có thể phát triển được tốt.
Tuy nhiên, acid béo đó không ổn định, chúng có thể bị phân hủy bởi enzyme tìm thất trong thịt của hải sản, và bởi quá trình oxy hóa tạo ra bởi vi khuẩn. Chúng không chỉ bị phân rã, mất giá trị dinh dưỡng mà còn bị phân rã thành các chất gây ung thư và ảnh hưởng gen.
Từ để mô tả quá trình này là Peroxy hóa lipid, tức là sự phân hủy lipid thành các hợp chất hóa học khác. Nó là một chuỗi các phản ứng, một khi lipid bị phân hủy, chúng sẽ tiếp tục phản ứng và phân hủy các lipid khác.
Kết quả của quá trình peroxy hóa lipid được coi là nguyên nhân chính gây các vấn đề về sức khỏe không chỉ ở người mà còn cho các động vật khác.
Bo bo đông lạnh, trùn chỉ đông lạnh,.. để được bao lâu?
Điều này cũng áp dụng cho các loại đồ ăn đông lạnh khác như trùn chỉ, bo bo,…
Mọi đồ đông lạnh nào thường cũng chỉ nên được sử dụng trong vòng 6 tháng khi được lưu trữ tại tủ lạnh tại nhà. Sau thời gian đó thì dù bảo quản tốt đến như thế nào thì đồ đông lạnh cũng đã mất hầu hết chất dinh dưỡng và đối mặt với nguy cơ tồn đọng các chất do quá trình phân hủy lipid tạo thành.
Bạn nên làm gì? Cách bảo quản artemia đông lạnh, trùn chỉ đông lạnh, bo bo đông lạnh..
Hãy luôn chỉ để lượng đồ ăn đủ dùng cho vài tháng trong tủ lạnh ở nhà.
Khi được đông lạnh, artemia có thể được lưu trữ trong vòng 6 tháng.
Một khi rã đông, bạn nên sử dụng số lượng artemia đó trong vòng 2h nếu để trong nhiệt độ phòng, và trong vòng 24h nếu được lưu trữ trong tủ lạnh ngăn mát. Bạn không nên làm đông lạnh lại artemia bởi quá trình rã đông lần 2 sẽ khiến lượng protein trong artemia bị suy giảm đáng kể và làm mất giá trị dinh dưỡng của chúng.
Một típ nữa để chọn mua đồ ăn cho cá tốt hơn là : đôi khi bạn có thể dùng màu sắc để đánh giá chất lượng, với artemia thì nếu sau khi rã đông có màu cam đỏ sáng tươi nghĩa là chất lượng tốt, khi màu sắc hơi nâu thì artemia sắp hỏng rồi, bạn cần vứt đi ngay.
Trên ảnh là hai ống artemia mình mua. Ống bên trái được để ngoài tủ lạnh trong vòng 3 ngày ở nhiệt độ trung bình 26 độ C. Sau thời gian đó, ống có dấu hiệu đậm dần lên, xuất hiện bọt khí nhỏ trong ống và mùi hơi hôi, giống như mùi hải sản để lâu.
Cách cho cá ăn đồ đông lạnh - artemia đông lạnh, trùn chỉ đông lạnh, bo bo đông lạnh
Có nhiều cách khác nhau để bạn có thể sử dụng thức ăn đông lạnh, tùy thuộc vào số lượng cá và loại bể cá của bạn. Cách dễ nhất là thả trực tiếp thức ăn đông lạnh vào bể và cá sẽ ăn khi chúng tan dần ra. Một số người thích cho thức ăn vào ống trữ artemia cho cá để cho cá có thể ăn chúng một cách từ từ hơn.
Hoặc bạn có thể rã đông đồ ăn ở một cốc nước rồi dùng cây hút để bóp hút và bơm vào trong bể để có thể cho những loài cá dễ bị tranh ăn có được thức ăn. Nếu bạn có những con cá kén chọn chỉ ăn thức ăn đông lạnh bạn có thể nhỏ vào cùng vài giọt vitamin để có thể tăng miễn dịch cho cá và giúp chúng lên màu đẹp hơn.
Nếu thời tiết phòng nóng thì bạn không nên để đồ ăn tươi ở ngoài quá lâu (tối đa là 2 tiếng, tốt hơn là ít hơn 30 phút). Hơn hết là bạn không nên cho cá ăn đồ ăn đã được đông lạnh nhiều lần bởi có khả năng chúng đã bị nhiễm khuẩn và có thể làm cá bị bệnh.
Tài liệu tham khảo
Lipid Peroxidation. In Wikipedia. Retrieved Mar 25, 2015,
http://en.wikipedia.org/wiki/Lipid_peroxidation
Denaturation (biochemistry). In Wikipedia. Retrieved Mar 25, 2015, http://en.wikipedia.org/wiki/Denaturation_(biochemistry)
Denaturation of Proteins. In Virtual Chembook. Retrieved Mar 25, 2015 http://www.elmhurst.edu/~chm/vchembook/568denaturation.html
Tanu, “Š., Deobagkar, D. D., Khandeparker, R., Sreepada, R. A., Sanaye, S. V. and Pawar, H. B. (2012), A study on bacteria associated with the intestinal tract of farmed yellow seahorse,Hippocampus kuda (Bleeker, 1852): characterization and extracellular enzymes. Aquaculture Research, 43: 386‐394. doi: 10.1111/j.1365‐2109.2011.02841.x
Alina BÅ‚aszczyk, Aleksandra Augustyniak, and Janusz Skolimowski, “Ethoxyquin: An Antioxidant Used in Animal Feed,” International Journal of Food Science, vol. 2013, Article ID 585931, 12 pages, 2013. doi:10.1155/2013/585931 Retreived Mar 25, 2015, from http://www.hindawi.com/journals/ijfs/2013/585931/
Blast Freezing. In Highland Refrigeration. Retrieved May 5, 2014, http://www.highlandref.com/mediaarticles2.cf
