Cá bảy màu, cá bình tích hay cá mún là loài cá dễ sống và dễ sinh sản. Bạn có thể chỉ cần nuôi một cặp cá đực cái là chẳng mấy chốc bể sẽ đầy cá con, nhiều đến mức bạn không nuôi hết được. Tuy nhiên, nhiều khi có thể sẽ có nhiều vấn đề xảy ra, quá trình sinh đẻ của cá sẽ không được như ý muốn.
Nhiều khi cá sẽ chết trước khi sinh hoặc sau khi sinh. Trong bài viết này mình sẽ liệt kê 4 nguyên nhân có thể khiến cho cá của bạn chết khi mang bầu hoặc chết sau khi sinh.
Cá bị stress
Stress là nguyên nhân phổ biến nhất có thể giết cá bảy màu của bạn trước và sau khi sinh. Nghĩ mà xem, cá bình thường cũng đã dễ chết vì stress rồi, khi cá cái mang bầu với hơn 20 cá con thì chúng càng nhạy cảm hơn.
Các yếu tố khác có thể khiến tình trạng stress của cá càng trầm trọng hơn. Có thể là chất lượng nước xấu, bể cá quá bé, các loài cá cùng bể bắt nạt, hoặc là stress do cá bị thay đổi môi trường nước quá đột ngột/ cá bị sốc nước.
Làm sao để tình trạng này không xảy ra nữa?
Bạn cần đảm bảo rằng nước nuôi cá ổn định, sạch, đồng thời cho cá nhiều không gian sống, tách riêng các loại cá có thể làm phiền cá mang bầu ra. Hoặc tốt hơn là bạn nên tách cá bảy màu mang bầu ra một bể cá mới. Bạn cũng nên sử dụng nước nuôi cũ từ bể chính để cho vào bể mới để cá không bị sốc nước khi thay đổi môi trường mới.
Nếu bạn cho cá vào bể nước mới thì chỉ làm cá stress hơn mà thôi.
Dấu hiệu cá bị stress
Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy cá bảy màu, cá bình tích hoặc cá mún của bạn có thể bị stress:
- Bơi vòng tròn hoặc bơi lờ đờ
- Bỏ ăn
- Nằm ở dưới đáy bể
- Cá bị nhạt màu
- Cá thở không đều
Chất lượng nước xấu
Chất lượng nước xấu có thể dễ dàng làm stress cá bảy màu mang bầu. Sau đó hệ đề kháng của cá sẽ bị yếu đi và cá sẽ dễ bị bệnh và chết hơn.
Cá bảy màu mang bầu chết trước và sau khi sinh có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau cùng tác động vào. Một nguyên nhân xảy ra cũng khá thường xuyên là thông số nước nuôi cá không đúng hoặc trong nước có nhiều chất độc hại.
Cá bảy màu có thể sống tốt trong nước có độ pH từ 6.0 đến 8.0. Hầu hết nước máy đều có độ pH nằm trong khoảng này nên bạn không cần quá lo lắng.
Loại thông số tiếp theo bạn cần phải để ý đó là nhiệt độ. Nhiệt độ thích hợp nhất để nuôi cá bảy màu rơi vào khoảng 22-28 độ C. Nếu nhiệt độ nước nằm ngoài khoảng này thì cá sẽ dễ bị stress và từ đó khiến tỉ lệ tử vong khi sinh đẻ cao hơn.
Chất lượng nước tốt cũng quan trọng không kém. Bạn có bộ lọc phù hợp cho bể nuôi cá bảy màu không? Hay bạn có nuôi quá nhiều cá hoặc cho cá ăn quá nhiều không? Nếu bộ lọc không tốt hoặc bạn nuôi quá nhiều cá thì nước sẽ rất nhanh bị bẩn. Các loại chất hữu cơ tích tụ dưới đáy bể có thể sản sinh các chất gây hại cho cá như là ammonia hoặc nitrite vào trong nước. Cá khi đang bị stress do chất lượng nước xấu sẽ càng dễ bị ngộ độc các chất trên. Bộ lọc tốt không chỉ giúp lọc cặn bẩn bể mà còn giúp tạo nơi cư trú cho các loại vi sinh có lợi, từ đó giúp xử lý được các chất độc hại kể trên.
Xem thêm: Cách chọn bộ lọc tốt cho bể thủy sinh
Để có thể xử lý tình trạng nước xấu thì bạn cần
Đầu tiên là phải giữ cho môi trường nước nuôi cá luôn ổn định trước đã. Nhiệt độ hoặc thông số nước thay đổi liên tục còn tệ hơn nước xấu nhiều. Thứ hai là bạn cần phải xử lý nước máy, khử clo trước khi sử dụng để nuôi cá. Bạn có thể để nước ở ngoài một ngày, cho thêm sủi để đẩy nhanh quá trình clo trong nước bay hết trước khi nuôi cá.
Ngoài ra bạn cũng cần tránh nuôi quá nhiều cá.
Xem thêm: Nên nuôi bao nhiêu cá trong bể thủy sinh
Ngoài nuôi nhiều cá thì bộ lọc bé và cho cá ăn quá nhiều cũng là nguyên nhân chính khiến cho nước bị bẩn và có nhiều chất gây hại. Bạn có thể cho cá ăn ít đi, thậm chí là cách ngày cho ăn một lần cũng được. Cá cảnh không cần được cho ăn nhiều như bạn nghĩ đâu. Ngoài tự nhiên thì chúng không thể có thức ăn liên tục hàng ngày được. Một số loài cá thậm chí mất một hai tuần mới kiếm được thức ăn.
Bộ lọc bạn sử dụng cần phải có kích thước đủ lớn và có ngăn chứa vật liệu lọc để tạo không gian cho vi sinh có lợi phát triển.
Và quan trọng nhất là thay nước thường xuyên. Thay nước thường xuyên có thể giúp cho cá bảy màu mang bầu có môi trường sạch để sống. Lượng nước tối ưu để thay cho bể là từ 10-15% lượng nước bể một tuần.
Cá đã bị bệnh từ trước
Khi cá bảy màu cái mang bầu thì chúng sẽ bị stress một ít dù cho môi trường sống có tốt đến như thế nào. Tình trạng đó sẽ càng tệ hơn khi cá đã bị bệnh từ trước.
Căn bệnh phổ biến nhất giết cá bảy màu trước và sau khi đẻ là bệnh đốm trắng. Bạn có thể dễ dàng phát hiện bệnh đốm trắng trên cá khi thấy cá có những đốm nhỏ li ti trên người nhìn giống như những hạt muối.
Bệnh đốm trắng và một số loại bệnh khác trên cá sẽ rất dễ lây. Vậy nên bạn cần phải phát hiện sớm cá bị bệnh, chuẩn bị thuốc và chữa trị cho chúng trước khi bệnh bùng phát và giết hết cá.
Xem thêm: Bệnh đốm trắng: nguyên nhân và cách chữa trị
Cá bị già
Nguyên nhân cuối có thể giết cá bảy màu đang mang bầu hoặc sau khi cá đẻ là cá cái đã già. Cá bảy màu có tuổi thọ tương đối ngắn so với các loài cá cảnh khác, trung bình là vào khoảng 2 năm. Cá cái sẽ đẻ con một tháng một lần từ khi chúng trưởng thành đến khi chết.
Nếu cá cái đẻ liên tục thì tuổi thọ của chúng sẽ càng lúc càng bị ngắn lại – cũng dễ hiểu đúng không. Nếu cá cái của bạn đã 18 tháng tuổi trở lên và chết khi mang bầu hoặc sau khi đẻ thì có lẽ chúng đã bị yếu do tuổi già. Đây là nguyên nhân tự nhiên và bạn không thể làm gì khác được.
Cách chăm sóc cho cá bảy màu khi chúng mang bầu
Chăm sóc cá bảy màu khi chúng mang bầu sẽ tương đối dễ dàng miễn là bạn biết cần phải làm gì.
Thông số nước đúng
Hiếm ai có thể có bộ dụng cụ để đo độ pH hoặc độ cứng cũng như thông số ammonia hoặc nitrate trong bể. May mắn là bạn không cần để ý nhiều đến các thông số này cho lắm bởi cá bảy màu có thể sống được trong nhiều điều kiện môi trường khác nhau.
Tuy vậy bạn cũng nên để ý đến nhiệt độ nước nuôi cá, tốt nhất là nằm trong khoảng 23-28 độ C.
Điều quan trọng nhất bạn cần nhớ là giữ cho thông số nước nuôi cá luôn ổn định. Việc thay đổi môi trường sống của cá quá đột ngột có thể khiến cho chúng bị sốc nước, stress hoặc thậm chí là chết.
Nhiều không gian sống
Cá bảy màu không cần nhiều không gian sống. Chúng không phải là loài cá bảo vệ lãnh thổ và cũng không có kích thước lớn.
Tuy nhiên, không gian sống quá bé cũng có thể khiến cho cá bị stress. Hoặc khi bạn nuôi chung các loại cá với nhau thì không có đủ không gian cũng khiến cho các loài cá khác làm phiền cá bảy màu mang bầu quá nhiều.
Cho cá ăn đầy đủ
Cuối cùng, bạn cần nhớ cho cá cái ăn chế độ ăn tốt, giàu dinh dưỡng để có năng lượng cho cá con phát triển.
Bạn cần cho cá ăn thức ăn khô chất lượng cao, xen kẽ với đó là các loại đồ ăn tươi sống hoặc đông lạnh. Bạn không nên cho cá ăn các loại thức ăn nhiều tinh bột như là bánh mì hoặc cơm bởi chúng không cho cá nhiều dinh dưỡng cũng như cá không thể tiêu hóa tốt các loại thức ăn này.
Mình thường dùng cám thái (link lazada) để cho cá ăn.
Bạn cũng có thể cho cá ăn xen kẽ đồ ăn giàu protein như là artemia sấy khô (link lazada) để giúp cá lớn nhanh và lên màu đẹp.
Bạn có nên tách riêng cá bảy màu mang bầu không
Câu trả lời còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như là:
- Bể chính có nhiều cá không?
- Bạn có thể chăm sóc cho cá trong bể riêng không?
- Cá cái sắp đẻ chưa?
Bạn chỉ nên tách cá ra bể riêng nếu bể chính của bạn có quá nhiều cá và bạn có thể chăm sóc cũng như giữ chất lượng nước tốt cho bể riêng.
Nếu cá bảy màu mang bầu của bạn sắp đẻ thì bạn cũng nên tránh tách cá ra bởi vì làm vậy có thể dễ gây stress cá. Hoặc nếu có cần phải tách thì bạn cũng nên sử dụng nước từ bể chính và bắt, thả cá từ từ để tránh việc làm chúng bị stress trong trường hợp này.
Kết lại
Nếu cá bảy màu của bạn mang bầu và chết hoặc chết sau khi đẻ thì nguyên nhân chủ yếu là do stress. Cá có thể bị stress do nhiều nguyên nhân khác nhau như là bể có nhiều cá, thông số nước không đảm bảo, nước chất lượng xấu hoặc cá bị sốc nước. Khi cá bị stress, kết hợp với chất lượng nước xấu hoặc bệnh tật thì cá sẽ rất dễ chết khi mang bầu.
Đôi khi, cá cái mang bầu cũng có thể chết trước và sau khi đẻ do cá đã già. Cá bảy màu chỉ có tuổi thọ trung bình vào khoảng 2 năm, việc cá cái mang bầu và đẻ nhiều lần cũng sẽ rút ngắn tuổi thọ của chúng xuống nhiều.
Cách tốt nhất để tránh việc cá bảy màu của bạn chết khi mang bầu hoặc sau khi sinh là đảm bảo nước ổn định, sạch, cho chúng không gian sống đầy đủ và thức ăn chất lượng tốt.
