Nuôi cá dọn rêu là một biện pháp hữu ích để bạn có thể kiểm soát được vấn đề rêu hại trong bể thủy sinh. Nhắc đến cá dọn rêu thì chúng ta không thể bỏ qua cá bút chì được.
Chúng là loài cá ưa hoạt động, có thể được nuôi một mình hoặc theo bầy. Ngoài rêu hại thì cá bút chì cũng có thể ăn được bất kì loại thức ăn khác được thêm vào bể.
Cá bút chì là dòng cá hiền lành, phù hợp với những người mới nuôi. Tuy nhiên, bạn vẫn cần phải lưu ý đến một số điểm khi chăm sóc loài cá này bởi chúng không phải là loài cá nhỏ. Cá bút chì có thể lớn hơn 10cm vậy nên chúng cần phải có bể đủ to.
Về cá bút chì
| Mức độ chăm sóc | Dễ |
| Tính cách | Hiền lành |
| Màu sắc | Xám, đen |
| Tuổi thọ | 10 năm |
| Kích thước | 12 cm |
| Chế độ ăn | Ăn tạp |
| Tên khoa học | Crossocheilus oblongus |
| Kích thước bể tối thiểu | 60 lít |
| Bể nuôi | Có rêu tự nhiên và trồng nhiều cây thủy sinh |
Cá bút chì có tên khoa học là Crossocheilus oblongus, là loài cá nước ngọt đến từ họ Cyprinidae. Đây cũng là họ của cá chép. Vậy nên bạn có thể nói cá bút chì với cá chép, cá vàng có mối quan hệ khá mật thiết.
Chúng có nguồn gốc từ Đông Nam Á, có thể được tìm thấy ở Thái Lan, Malaysia, tại khu vực sông Mê Kông và sông Chao Phraya
Cá bút chì thích sống ở khu vực sông, suối hoặc khu vực rừng mưa nhiệt đới.
Ngoại hình cá bút chì
Cá bút chì có thân hình dài, thon với màu nâu đen. Chúng có thể dễ dàng được nhận biết bởi sọc đen đậm chạy dọc trên hai bên thân, từ mũi cho đến đuôi.
Cá bút chì là loài cá có kích thước tương đối lớn. Chúng thường bán tại các cửa hàng cá cảnh khi còn nhỏ. Tuy nhiên, loài cá này có thể nhanh chóng đạt đến kích thước trưởng thành, là vào khoảng 12cm.
Đôi khi, bạn có thể thấy sọc trên người chúng bị nhạt đi. Lý do có thể là do cá đang đến thời điểm sinh sản hoặc cá bị stress.
Cá đực và cá cái không có quá nhiều điểm khác biệt. Tuy nhiên, khi đạt đến kích thước trưởng thành, bạn có thể phát hiện cá đực cái dựa vào ngoại hình và kích thước của chúng. Cá cái thường béo và lớn hơn cá đực khoảng 30%.
Tính cách
Cá bút chì là loài cá sống tầng đáy. Chúng sẽ bơi qua lại một chỗ để tìm kiếm thức ăn, rêu hại cho đến khi dọn sạch khu vực đó.
Nếu bạn nuôi cá bút chì theo bầy thì bạn có thể thấy chúng bơi đàn với nhau và cùng kiếm ăn ở một khu vực.
Cá bút chì là dòng cá hiền lành, năng động, hiếm khi gây sự với các loài khác. Đôi khi cá bút chì có thể hơi hung hăng với con đực cùng loài. Nếu tình trạng này kéo dài quá lâu thì bạn nên tách riêng hai con ra hai bể khác nhau.
Cách chăm sóc cho cá bút chì
Trước khi mua cá thì bạn cần phải biết cách chăm sóc cho chúng đúng cách đã.
Loài cá này dễ sống, phù hợp với tất cả mọi người, kể cả những người mới nuôi. Chúng có thể sống được trong nhiều điều kiện môi trường nước khác nhau.
Ngoài ra, cá bút chì có thể sống hòa thuận với nhiều loài cá khác, kể cả những loài có kích thước nhỏ hơn. Chỉ trừ một trường hợp duy nhất mà cá bút chì có thể hơi hung hăng đó là vào mùa sinh sản.
Các con đực cùng loài có thể bảo vệ lãnh thổ và đuổi nhau vào thời điểm sinh sản để tranh giành con cái. Tuy vậy, chúng sẽ chỉ đuổi nhau mà không thực sự tấn công nhau. Bạn có thể tự mình quyết định xem bạn nên nuôi cá một mình hoặc theo bầy nếu muốn.
Kích thước bể và môi trường nuôi
Bạn cần phải có bể có kích thước tối thiểu vào khoảng 60 lít để có thể đủ nuôi một con cá bút chì. Với mỗi một con nuôi thêm thì bạn cần phải cho chúng 30 lít nước không gian sống.
Ngoài tự nhiên, cá bút chì có thể được tìm thấy tại các con sông, suối thuộc khu vực Đông Nam Á.
Khu vực sống tự nhiên của cá hơi mang tính axit và thường có dòng chảy chậm/ trung bình.
Cá bút chì sẽ dành hầu hết thời gian trong ngày để bơi khắp nơi, tìm kiếm thức ăn trong kẽ đá, dưới nền, trên lũa,…
Cá bút chì thường không bơi đi xa, chúng sẽ chỉ quanh quẩn tại một khu vực nước nhất định để kiếm thức ăn.
Để cá có thể sống khỏe và thoải mái nhất thì bạn cần phải mô phỏng lại môi trường sống tự nhiên của chúng giống nhất có thể.
Cá dành hầu hết thời gian ở phía dưới đáy bể. Chúng sẽ thích bể nền cát nhất để có thể bơi xung quanh, sục nền mà không bị xước thân hoặc râu.
Bạn nên trồng nhiều cây để cung cấp cho cá chỗ trốn và nước sạch. Tuy nhiên, lưu ý rằng cá có thể sẽ ăn cây lá mềm nếu chúng cảm thấy đói. Vậy nên nếu bể quá sạch thì bạn cần phải cung cấp thêm thức ăn cho cá bút chì.
Cá bút chì cũng là một loài cá nhảy rất giỏi. Vậy nên nếu bể của bạn không có nắp thì bạn có thể nuôi thêm một số loại cây mọc mặt nước để hạn chế hành vi này.
Thông số nước
Thông số nước lý tưởng để nuôi cá bút chì là:
| Nước | Chảy chậm, mềm, giàu oxy |
| Nhiệt độ | 23–28°C |
| Độ pH | 6.5-7.0 |
| Độ cứng | 80-250 ppm |
| Lọc | Lọc nên đủ lớn nhưng không nên có dòng chảy quá mạnh |
| Sủi oxy | Không cần thiết nếu bể cá đủ lớn |
Các loại bệnh phổ biến
Cá không có loại bệnh gì đặc trưng. Chúng có thể bị mắc các bệnh thông thường giống như mọi loài cá cảnh khác.
Hầu hết các loại bệnh đều có đặc điểm nhận dạng sớm. Một số loại bệnh phổ biến có thể kể đến là:
- Đốm trắng
- Thối vây
- Phình bụng
- Đục mắt
- …
Phong bệnh luôn hiệu quả hơn là chữa bệnh. Để giúp cá luôn khỏe mạnh thì bạn nên:
- Cho cá ăn các loại thức ăn chất lượng tốt, đầy đủ dinh dưỡng
- Sử dụng bộ lọc tốt và chăm sóc cho bể định kì để loại bỏ cặn bẩn và chất độc tích tụ.
Cá bút chì ăn gì?
Cá bút chì thích ăn rêu, các loại thức ăn từ thực vật như là rau củ quả luộc, lá cây chết,… Tuy nhiên, chúng sẽ không chỉ ăn có vậy. Cá bút chì là loài ăn tạp, chúng sẽ ăn mọi thứ chúng có thể tìm được.
Tức là cá bút chì cũng có thể ăn cám cho cá, cá chết hoặc là các loại thức ăn tươi sống khác như côn trùng, giun,…
Việc tìm thức ăn cho cá khá dễ. Chúng sẽ không kén chọn và ăn bất kì thức gì bạn cho vào trong bể. Các loại thức ăn đó có thể kể đến là cám, thức ăn dạng mảnh, viên tảo xoăn, thức ăn tươi sống/ đông lạnh.
Tuy nhiên, bạn nên tránh cho cá ăn quá thường xuyên nếu bạn muốn nuôi cá bút chì để diệt rêu hại. Khi có nguồn thức ăn bổ dưỡng và dễ dàng hơn thì đôi khi chúng có thể bỏ và không ăn rêu hại nữa.
Nuôi cá bút chì chung với cá gì?
Do là loài hiền lành nên cá bút chì có thể nuôi chung với nhiều loài cá khác. Cá bút chì là loài cá phù hợp để nuôi trong các bể cộng đồng.
Do chúng là loài hoạt động tầng đáy nên bạn cần phải xét đến các loài cá bơi cùng không gian với cá bút chì đầu tiên. Nhiều loài cá tầng đáy có thể bảo vệ lãnh thổ và bắt nạt cá khác. Tiêu biểu nhất là cá hắc xá.
Trong khi đó, cũng có cũng có nhiều dòng cá hiền lành sống tầng đáy khác. Có thể kể đến là cá chuột, cá pleco,..
Các loài cá hoạt động ở tầng bể khác thì sẽ dễ nuôi chung hơn. Bạn vẫn nên tránh các loài cá quá lớn hoặc quá dữ như các loài cá két, cá betta, cá la hán,…
Các loài cá phù hợp để nuôi chung cá bút chì khác là: Cá bảy màu, cá neon, cá sóc đầu đỏ, cá mún, cá sọc ngựa, cá bình tích,…
Cá bút chì có thể được nuôi theo nhóm nhỏ khoảng 4-6 con hoặc cũng có thể nuôi theo cặp hoặc một mình.
Nuôi cá bút chì sinh sản
Để cá bút chì có thể sinh sản được tại bể nuôi thì thực sự rất khó. Chúng vẫn có thể được nuôi sinh sản tại các trại cá. Tuy nhiên, người ta phải sử dụng thêm hooc môn để kích thích cho cá ghép cặp và đẻ trứng.
Phân biệt cá đực và cái cũng sẽ tương đối khó. Bạn chỉ có thể phân biệt dựa vào kích thước của chúng. Cá cái sẽ lớn hơn cá đực khoảng 30%.
Cá bút chì có ăn tép không?
Cá bút chì không có miệng đủ lớn để ăn tép trưởng thành. Do đó chúng sẽ không làm phiền đến tép. Tuy nhiên, chúng sẽ không ngại ngần ăn tép con nếu có cơ hội.
Cá bút chì có ăn cá con không?
Cá bút chì là loài ăn tạp, chúng sẽ ăn bất kì thứ gì vừa miệng. Do đó cá bút chì sẽ ăn cá con.
Kết lại: bạn có nên nuôi cá bút chì không?
Nếu bạn có bể đủ lớn và đang có vấn đề rêu hại thì không có lý do gì để bạn bỏ qua loài cá này được. Cá bút chì là loài cá khỏe, không yêu cầu quá cao về mức độ chăm sóc. Bạn có thể nuôi chúng kể cả khi không có nhiều kinh nghiệm.
Tuy vậy , để nuôi cá khỏe mạnh thì bạn vẫn cần phải cho chúng nước sạch nhiều cây thủy sinh và bạn cùng bể hiền lành.
