Nuôi các loài cá đúng với số lượng vừa phải, trong không gian đủ lớn là bước đầu tiên để bạn có một bể thủy sinh hoàn hảo. Để chọn loài cá cho bể nuôi thì bạn phải cân nhắc đến kích thước trưởng thành, mức độ hiền lành của chúng. Cho dù loài cá đủ to thì chúng vẫn có thể bắt nạt các loài cá khác, khiến cho các loài cá hiền lành hơn bị stress hoặc thậm chí là chết.
Mặt khác, nếu bạn nuôi các loài cá quá to trong bể cá bé thì chúng sẽ phải sống khổ sở, không có đủ không gian bơi lội, gặp vấn đề về vây, cột sống,…
Bể 60cm là kích thước bể phổ biến, có thể coi đây là kích thước tốt để nuôi được hầu hết các loài cá. Bể 60x40x40 sẽ có thể tích gần 100 lít, có thể nuôi được mọi loài cá nhỏ hơn 15cm.
Tuy vậy, kích thước này vẫn chưa phải là quá to, vậy nên bạn nên tránh các loài cá bơi đàn có kích thước trung bình to hoặc các loài cá lớn từ 15-20 cm trở lên.
Quan điểm cá nhân thì mình thích nuôi một đàn cá bé bơi đàn cho bể 60 hơn là các loài cá to. Bể với kích thước này sẽ đủ lớn để nuôi một đàn cá nhỏ tầm khoảng 20-30 con.
1. Cá vàng
Bạn có thể cân nhắc nuôi 2 con cá vàng trong bể 60cm và không nên nuôi nhiều hơn. Đừng để kích thước nhỏ của chúng trong cửa hàng cá cảnh đánh lừa, loài cá này có thể đạt kích thước khá lớn, có thể lên tới 15-20 cm. Tuy khá to nhưng vì là loài bơi chậm nên bạn có thể nuôi chúng trong bể nhỏ hơn một tẹo so với các loài cá lớn khác.
Có nhiều loại cá vàng khác nhau trên thị trường hiện nay nhưng chúng có thể được chia thành hai nhóm chính, đó là
Cá vàng fancy
Cá vàng fancy là dòng cá sặc sỡ với vây dài và thân hình tròn hơn, mắt hơi lồi, một số loại thậm chí không có vây lưng.Chúng có được hình dáng tròn trịa cùng với bộ vây dài là nhờ được chọn lọc qua một khoảng thời gian dài.
Đặc điểm của các loài cá vàng này là chúng bơi chậm và đôi khi có thể gặp khó khăn trong việc lấy thức ăn so với các loài cá khác. Chúng cũng không thích bể có dòng chảy mạnh bởi vì chúng bơi không tốt.
Một số loại cá vàng fancy có thể kể đến là:
- Cá ba đuôi
- Cá vàng đầu lân
- Cá vàng ryukin
- Cá ranchu
- Cá vàng oranda
- Cá lan thọ
- Cá vàng ping pong
- …
Cá vàng bơi nhanh
Cá vàng bơi nhanh là những loại cá chưa được qua chọn lọc quá nhiều, vẫn giữ được nhiều nét của cá ngoài tự nhiên. Các loại cá vàng này có thân hình mảnh hơn nhiều, nhìn giống cá chép hơn và bơi nhanh hơn.
Các loài cá vàng kể đến là:
- Cá vàng thường
- Cá sao chổi
- Cá vàng wakin
- Cá vàng shubunkin
- …
Bạn nên chọn các loại cá vàng fancy thay vì cá vàng thường.
Cá vàng cần được nuôi trong bể có dòng chảy chậm, nước mát và hơi cứng một tẹo.Chúng là loài ăn nhiều và thải nhiều. Đó là lý do bể cần có hệ thống lọc tốt và nước cần phải được thay thường xuyên.
2. Cá cầu vồng
- Kích thước: 10-12cm
- Tính cách: Hiền lành
- Nhiệt độ nuôi: 23-27°C
- Độ pH: 6.8-7.5
- Độ cứng: 140 – 360 ppm
Cá cầu vồng giống như tên gọi, là loài cá sặc sỡ với dải màu sắc độc đáo chạy dọc trên thân. Một nửa thân trên chúng có màu xanh dương, càng về phía đuôi thì chuyển dần về ánh vàng và cam.
Chúng là loài cá khá lớn, có thể lớn đến hơn 10cm, cá cầu vồng là một trong những loài cá bơi đàn lớn nhất bạn có thể nuôi trong bể 60cm. Trong bể 60, bạn có thể nuôi một đàn tầm khoảng 5-6 con cá cầu vồng và không nên nuôi nhiều hơn. Chúng cầu vồng là loài cá lớn, hiền lành với miệng bé nên chúng sẽ không làm phiền đến các loài cá khác, chỉ dành hầu hết thời gian trong bể tương tác với các con cùng loài.
Cá cầu vồng thích sống trong nước hơi cứng một tẹo nhưng mà chúng vẫn có thể sống tốt trong môi trường nước mềm.
3. Cá bình tích
- Kích thước: 12cm
- Tính cách: Hiền lành
- Nhiệt độ nước: 22° C đến 26° C
- Độ pH: 7.5 đến 8.5
- Độ cứng: 200—300 ppm
Cá bình tích là loài cá đẻ con có kích thước lớn. Chúng là một trong những loài cá sống khỏe nhất mình từng biết đến. Cá bình tích có thể sống được trong mọi loại môi trường khác nhau, thậm chí là cả ở nước lợ.
Cá bình tích đẻ con và đẻ với số lượng lớn nên nếu bạn có một cặp cá đực cái trong bể thì chẳng mấy chốc bể bạn sẽ có một đàn cá con.
Chúng là loài cá lớn, có kích thước gần tương tự so với cá cầu vồng. Vậy nên trong một bể 60cm thì bạn chỉ nên nuôi tối đa là 5-6 con.
4. Cá đuôi kiếm
- Kích thước: 11-14cm
- Tính cách: Hiền lành
- Nhiệt độ nuôi: 22-28°C
- Độ pH: 7.0-8.0
- Độ cứng: 200—300 ppm
Cá kiếm có đặc điểm rất giống so với cá bình tích. Chúng là loài cá đẻ con có sức sống tốt. Cá đuôi kiếm cũng tương đối to nên bạn chỉ có thể nuôi 5-6 con trong bể 60.
Ngoài ra thì cá kiếm cũng là loài cá hiền lành và có thể được nuôi chung với cá loại cá nhỏ hơn khác.
5. Cá cầu vồng xanh
- Kích thước: 7cm
- Tính cách: Hiền lành
- Nhiệt độ nuôi: 23-27°C
- Độ pH: 6.8-7.5
- Độ cứng: 140 – 360 ppm
Đây là người họ hàng có kích thước nhỏ hơn của cá cầu vồng. Chúng nhỏ hơn nhiều so với cá cầu vồng (7cm) nhưng vẫn tương đối lớn so với các loài cá khác. Trong bể 60, bạn có thể nuôi một đàn khoảng 8-10 con cá cầu vồng xanh.
Cá cầu vồng xanh có màu sắc xanh bạc chạy dọc trên thân và vây có ánh đỏ.
Chúng là loài cá bơi đàn hiền lành, có thể làm bạn cùng bể vô cùng các loài cá nhỏ khác.
Khi bạn mua cá chưa trưởng thành hoặc khi cá bị stress thì màu sắc của chúng sẽ bị nhạt hoặc ít. Tuy nhiên khi chúng lớn đủ hoặc đã quen với bể thì một đàn cá cầu vồng xanh có thể là điểm nhấn nổi bật trong bất kì bể thủy sinh nào.
6. Cá sặc gấm
- Kích thước: 5cm
- Tính cách: Hiền lành
- Nhiệt độ nuôi: 22-28°C
- Độ pH: 6.5-7.5
- Độ cứng: 50—150 ppm
Cá sặc gấm là loài cá bắt nguồn từ đông nam á. Loài cá này cũng khá là nhút nhát nên bạn cần phải cho chúng nhiều chỗ trốn.
Bạn cần lưu ý là cá sặc cũng gần tương tự như cá betta, bạn không nên nuôi hai con đực trong cùng một bể. Khi đến mùa sinh sản thì cá sặc sẽ rất bảo vệ lãnh thổ. Nếu có hai con đực trong cùng một không gian nhỏ thì chúng sẽ đánh nhau cho đến khi cả hai bị stress, bị thương hoặc một con chết thì thôi.
7. Cá xecan
- Kích thước: 8 cm
- Tính cách: tương đối hiền lành nhưng sẽ rỉa vây cá khác
- Nhiệt độ nuôi: 24-28°C
- Độ pH: 6.0-7.0
- Độ cứng nước: 100-250 ppm
Cá xecan là loài cá bơi đàn và cần phải nuôi theo nhóm gồm ít nhất là 5-6 con. Với bể 60 thì bạn có thể nuôi khoảng đàn 7 con. Chúng có thể hơi hung dữ hoặc hung dữ nếu đàn của chúng quá bé hoặc được nuôi trong bể nhỏ. Nếu được nuôi trong đàn lớn thì chúng sẽ dành hầu hết thời gian tương tác với các con cùng loài và sẽ không đuổi cắn cá khác.
Đây có thể là lựa chọn hơi mạo hiểm cho bể cá cộng đồng nhưng bạn vẫn có thể thử nuôi chung chúng với những loài cá phù hợp.
Cá xecan dù cho có tính cách đôi lúc cộc cằn nhưng nhờ vẻ đẹp của chúng thì loài cá này vẫn khá phổ biến trong cộng đồng thủy sinh.
8. Cá cánh buồm
- Kích thước: 5 cm
- Tính cách: Hiền lành
- Nhiệt độ nuôi: 24-27°C
- Độ pH: 6.0-7.0
- Độ cứng: 50—150 ppm
Cá cánh buồm là loài cá bơi theo đàn. Khi được nuôi theo nhóm thì cá sẽ chỉ tương tác với những con cá trong đàn và không làm phiền đến cá khác.
Bạn nên nuôi cá cánh buồm theo đàn ít nhất là năm con trở lên. Giống như cá sặc, cá cánh buồm cũng có thể hay rỉa vây cá khác. Bạn nên tránh nuôi hai loài cá này với cá bơi chậm hoặc các loại cá có vây dài. Nuôi cá cánh buồm theo đàn cũng là cách để hạn chế hành vi này.
9. Cá sóc đầu đỏ
- Tính cách: Hiền lành
- Kích thước: 5cm
- Nhiệt độ nuôi: 18-27°C
- Độ pH: 6.0-7.0
- Độ cứng: 50 – 100 ppm
Cá sọc đầu đỏ là loài tetra có kích thước trung bình – nhỏ, tầm khoảng 5cm. Do đó cá có thể sẽ không nuôi chung được với các loại tép bé.
Cá có vẻ bề ngoài độc đáo với đầu đỏ, thân ánh bạc và đuôi có sọc đen trắng.
Cá sóc đầu đỏ là loài cá bơi đàn, vậy nên bạn nên nuôi chúng theo nhóm ít nhất từ sáu con trở lên. Trong bể 60 thì bạn có thể nuôi được một đàn khoảng 15 cá sóc đầu đỏ.
10. Cá neon
- Tính cách: Hiền lành
- Kích thước: 3-5cm
- Nhiệt độ nuôi: 21-27°C
- Độ pH: 6.0-7.0
- Độ cứng: 50 – 100 ppm
Cá neon có thể được coi là dòng cá tetra phổ biến nhất hiện nay. Loài cá nhỏ nhắn, ưa hoạt động này có thể được nuôi trong bể cộng đồng bởi nhiều lý do. Đầu tiên là chúng hiền lành, không tranh giành thức ăn và lãnh thổ với cá khác Hai là dù chúng muốn gây sự thích chúng cũng quá bé để làm vậy.
Cá neon chỉ đạt đến kích thước trung bình vào khoảng 3cm -5cm. Bạn nên nuôi cá neon theo đàn để chúng cảm thấy thoải mái hơn.
Có nhiều loại cá neon để bạn chọn như là cá neon đen, neon vua, neon xanh,… Các loại cá neon này đều là cá bơi đàn và hiền lành, có thể nuôi chung với các loài cá khác.
Trong bể 60cm bạn có thể nuôi một đàn tầm hơn 20 con cá neon.
11. Cá sọc ngựa
- Kích thước: 4cm
- Tính cách: Hiền lành
- Nhiệt độ nuôi: 22-28°C
- Độ pH: 6.5—7.5
- Độ cứng: 50—150 ppm
Cá sọc ngựa là loài cá năng động bơi đàn có thể sống trong bất kì bể nào. Chúng hiền lành và sống rất khỏe.
Trong tự nhiên, loài cá này sống trong nhiều môi trường khác nhau, từ ao đến hồ ở khu vực Nam Á . Chúng cần nơi có dòng chảy trung bình để nghỉ ngơi, nhưng chúng thường sẽ bơi ra nơi có dòng chảy mạnh.
Loài cá này không bao giờ tấn công các loài cá khác, là nguyên nhân giúp chúng trở thành loài cá cảnh nổi tiếng. Thức ăn ưa thích của chúng là các loài không xương sống nhỏ như bobo, trùng chỉ, artemia,.. Chúng cũng vui vẻ ăn bất kì loại thức ăn khô nào.
12. Cá bảy màu
- Kích thước: 4 cm
- Tính cách: Hiền lành
- Nhiệt độ nuôi: 22-28°C
- Độ pH: 7.0-8.0
- Độ cứng: 70—140 ppm
Cá bảy màu – dòng cá quốc dân ai cũng từng đã nghe qua nếu muốn tìm hiểu và mua cá cảnh.
Cá bảy màu có rất nhiều màu sắc, hoa văn và hình dáng vây khác nhau. Bạn có thể chọn mua các loại bảy màu thường, bảy màu fancy, bảy màu rừng,… tùy vào sở thích.
Mỗi loại đều có một nét đẹp riêng, chúng đều có chung một điểm đó là cá bảy màu sống rất khỏe và ít khi bị bệnh nếu bể nuôi đã vào giai đoạn ổn định.
Bảy màu cũng rất dễ sinh sản và chúng sẽ đẻ rất nhiều mà không cần tới người nuôi can thiệp. Vậy nên chỉ với một cặp cá trong bể, nếu bạn cho chúng môi trường sống tốt thì bạn sẽ sớm có cả một đàn cá thôi.
Trong bể 60 bạn có thể nuôi được đàn cá bảy màu khoảng 15-20 con.
13. Cá mún
- Kích thước: 4cm
- Tính cách: Hiền lành
- Nhiệt độ nuôi: 22-28°C
- Độ pH: 7.0-8.0
- Độ cứng: 70—140 ppm
Cá mún là một loài cá đẻ con cũng nổi tiếng không kém. Chúng thường có màu đỏ nhưng bạn vẫn có thể tìm mua được các loại cá mún màu trắng, cam hoặc vàng,…
Cá mún thường có kích thước nhỏ, trung bình chỉ khoảng 3-4cm.
Hơn hết nữa chúng là loài cá hiền lành có thể nuôi chung với nhiều loại cá có chung kích thước khác.
Kết lại
Bể 60cm là kích thước bể phổ biến, có thể nuôi được mọi loài cá nhỏ hơn 15cm. Tuy vậy, kích thước này vẫn chưa phải là quá to, vậy nên bạn nên tránh các loài cá bơi đàn có kích thước trung bình to hoặc các loài cá lớn từ 15-20 cm trở lên. Còn rất nhiều loài cá nhỏ khác mà mình không thể liệt kê hết trong danh sách này, bạn có thể tham khảo ở các bài viết dưới:
