Bể cá của bạn mới trong vắt một vài ngày trước. Tuy nhiên, hôm sau nước bắt đầu hơi xanh lại, càng về sau thì càng đục dần, thậm chí bạn không thể nhìn thấy gì bên trong nữa. Chuyện gì đang xảy ra vậy?
Trường hợp bể cá bị đục xanh được gọi là mắc rêu nước xanh. Tuy không gây nguy hiểm cho cá nhưng mà rêu nước xanh sẽ làm xấu bể cá, có thể giết các loại cây thủy sinh khác nếu để lâu.
Trong bài viết này, mình sẽ nói về nguyên nhân dẫn đến rêu nước xanh và cách xử lý tận gốc chúng.
Rêu nước xanh là gì?
Đám bụi xanh ngày càng dày đặc được tạo thành từ hàng triệu cá thể tảo phù du. Loại tảo phù du này có kích thước nhỏ, không thể nhìn thấy được bằng mắt thường.
Vào giai đoạn ban đầu, khi mà chúng chưa có nhiều, bạn chỉ thấy bể cá hơi ngả xanh.
Nhưng sau đó chúng sẽ phát triển nhanh chóng nếu không có biện pháp xử lý, nước sẽ ngày càng trở nên đục hơn, đến mức bạn không nhìn rõ cây cối trong bể.
Trong một số trường hợp, khi tình trạng đã quá nặng thì rêu nước xanh sẽ làm bể cá đục ngầu. Lúc đó bạn sẽ không thể nhìn thấy được gì trong bể nữa.
Còn một loài rêu nữa nhìn khá giống rêu nước xanh đó là rêu bụi xanh. Tuy nhiên, khác với rêu nước thì rêu bụi xanh chỉ bám lên bề mặt kính, đá hoặc lũa. Trong khi đó, rêu nước xanh sẽ trôi tự do trong nước và không bám vào vật gì.
Rêu nước xanh có nguy hiểm cho cá không?
Rêu nước xanh sẽ không gây hại cho cá. Thực chất, chúng còn giúp tái tạo lại môi trường sống tự nhiên của một số loài.
Đối với cây thủy sinh cũng vậy. Rêu nước xanh không trực tiếp gây hại cho cây. Tuy nhiên, nếu để lâu, khi tình trạng rêu bị nặng thì chúng có thể hút dưỡng và che mất ánh sáng của cây thủy sinh. Khiến cho cây yếu dần và chết.
Nguyên nhân gây rêu nước xanh
Hầu hết mọi loại rêu hại đều bị gây ra bởi 3 nguyên nhân, đó là do bạn không kiểm soát được ánh sáng, dinh dưỡng và không chăm sóc cho bể định kì.
1. Quá nhiều ánh sáng
Tảo phù du là một loài thực vật. Và bạn biết rồi đấy, thực vật sống dựa vào ánh sáng. Quá nhiều ánh sáng sẽ tạo môi trường hoàn hảo để rêu nước xanh phát triển. Đây là lý do rêu nước xanh là vấn đề cực kì phổ biến đối với các bể cá ngoài trời – nơi hứng ánh sáng từ mặt trời cả ngày.
Bạn có thể đã chiếu sáng quá lâu hoặc chiếu sáng quá mạnh, mặc dù bể cá không trồng nhiều cây. Trong trường hợp này, giảm cường độ chiếu sáng là cách giải quyết đơn giản để xử lý rêu nước xanh.
Thay vì phải bật tắt đèn bể bằng tay thì bạn nên mua một ổ cắm hẹn giờ để có thể kiểm soát thời gian chiếu sáng tốt hơn.
Nếu bể cá của bạn hứng ánh sáng mặt trời thì bể cũng sẽ dễ bị rêu nước xanh. Thông thường, bạn cần đặt bể tại nơi khuất ánh sáng tự nhiên bởi đó là nguồn sáng khó để có thể kiểm soát.
Tuy nhiên, rêu nước xanh còn có thể bùng phát do nhiều nguyên nhân khác nhau ngoài ánh sáng. Vậy nên chỉ kiểm soát nguồn sáng cho bể đôi khi sẽ có ít tác dụng, bạn cần phải kết hợp nhiều biện pháp khác.
2. Bể có quá nhiều dưỡng
Với lượng dưỡng đầy đủ, cây cối có thể phát triển tốt, khỏe mạnh. Quá nhiều dưỡng có thể tạo vô số vấn đề cho bể thủy sinh, có thể khiến bể cá thành một mớ rêu hỗn độn.
Ánh sáng + dinh dưỡng dư thừa là công thức hoàn hảo để cho rêu hại bùng phát mạnh. Bể cá có thể có được dưỡng từ nhiều nguồn khác nhau.
Nguồn dinh dưỡng đầu tiên là từ bộ phân nền. Khi mới làm bể, phân nền sẽ nhả dưỡng rất mạnh, đó là lý do những bể cá mới làm sẽ dễ bị rêu hại hơn.
Hai là dưỡng có thể đến từ thức ăn cho cá và phân cá. Phân và thức ăn cho cá là nguồn phốt pho và nitơ tuyệt vời cho cây thủy sinh. Nếu bạn cho cá ăn quá nhiều thì lượng dinh dưỡng này sẽ bị tích tụ lại và tạo rêu hại cho bể cá.
Ngoài ra, dinh dưỡng có thể đến từ phân nước bạn châm thêm hoặc có sẵn từ nguồn nước máy.
3. Bể cá không được chăm sóc định kì
Dù bạn có thích hay không thì bể cá nào cũng cần phải được chăm sóc định kì. 90% vấn đề bạn gặp phải có thể được tránh bằng cách thực hiện những bước chăm sóc cho bể cơ bản.
Nếu bạn không muốn làm vậy thì bạn có thể sẽ chỉ loại bỏ được rêu nước xanh trong một khoảng thời gian ngắn trước khi chúng quay trở lại.
Đây là những việc bạn cần phải làm để giữ cho bể thủy sinh khỏe mạnh:
- Thay nước cho bể thường xuyên
- Rửa lọc định kỳ
- Hút cặn đáy bể định kỳ
- Dọn dẹp cây thủy sinh chết
Cách để xử lý rêu nước xanh, và khiến cho nước trong trở lại
Bây giờ bạn đã biết được một ít về nguyên nhân khiến cho bể bị rêu nước xanh, tiếp theo là học cách trị dứt điểm chúng. Một số phương pháp bên dưới sẽ là phương pháp trị rêu trực tiếp, một số khác là trị nguyên nhân tạo rêu. Bạn cần phải kết hợp nhiều biện pháp với nhau để đạt kết quả tốt nhất.
Một khi đã trị được rêu nước xanh, chúng vẫn có thể quay lại. Vậy nên bạn vẫn cần phải chăm sóc bể thường xuyên.
1. Hạn chế thêm dinh dưỡng vào bể
Rêu nước xanh có thể xuất hiện là nhờ dinh dưỡng dư thừa trong bể cá. Ngoài những nguồn dinh dưỡng có sẵn từ bể cá ra như là từ phân nền, từ nguồn nước thì dinh dưỡng có thể đến từ thức ăn cho cá. Tức là bạn càng nuôi nhiều cá, càng cho cá ăn nhiều thì chúng sẽ càng thải nhiều. Các loại dinh dưỡng như là ni tơ, phốt pho từ phân cá và thức ăn thừa có thể khiến cho rêu hại bùng phát nếu bạn không biết kiểm soát.
Việc châm thêm phân nước quá tay cũng sẽ khiến cho dinh dưỡng cho bể dư thừa. Nếu bạn có thể sử dụng nước lọc RO thì càng tốt. Nguồn nước máy bình thường cũng có chứa lượng dinh dưỡng nhất định. Dinh dưỡng cũng như các tạp chất trong nước sẽ được lọc gần hết bằng bộ lọc nước RO.
Tóm lại, bạn cần:
- Tránh nuôi quá nhiều cá
- Tránh cho cá ăn quá nhiều
- Sử dụng phân nước đúng liều lượng
2. Hạn chế chiếu sáng cho bể
Nếu bể của bạn nuôi các loài cây phát triển chậm, không cần nhiều ánh sáng thì chúng sẽ không thể tận dụng hết được nguồn sáng được thêm vào. Do đó, rêu hại sẽ phát triển để cân bằng lại.
Bể cá nên được chiếu sáng như thế nào?
Có nhiều loại cây thủy sinh, mỗi loại có một nhu cầu khác nhau. Không có một công thức chung cho câu hỏi về lượng ánh sáng tối ưu cho bể.
Tuy vậy có những nguyên tắc cơ bản bạn cần biết. Bạn chỉ nên chiếu sáng cho bể tầm 8-10 tiếng mỗi ngày. Ánh sáng này có thể là ánh sáng gián tiếp từ mặt trời, ánh sáng đèn huỳnh quang hoặc từ đèn led.
Hơn nữa hãy lưu ý đến mật độ cây và ánh sáng trong phòng. Nếu bể cá được đặt trong phòng được chiếu sáng tốt thì nhu cầu ánh sáng của bể sẽ ít hơn.
Lưu ý rằng một khi bạn nhận thấy có dấu hiệu rêu hại trong bể bạn hãy chỉnh cho cường độ ánh sáng yếu đi hoặc cho thời gian chiếu sáng ngắn lại và theo dõi thêm.
Ánh sáng cho bể mới làm
Bể mới setup thì sẽ không ổn định, luôn luôn sẽ có vấn đề có thể xảy ra, đây là thời điểm hoàn hảo để cho rêu hại phát triển. Vậy nên bạn cần đặc biệt quan tâm chú ý tới bể trong thời gian này.
Khi bạn mới làm bể thì bạn cần thí nghiệm với ánh sáng để có thể chọn lựa được ánh sáng phù hợp nhất. Ban đầu mình khuyên là bắt đầu với 6 tiếng một ngày, sử dụng cường độ ánh sáng vừa phải. Sau đó bạn hãy quan sát bể trong một vài tuần. Sau khoảng thời gian đó (tầm một tháng), bạn thử để ý xem bể có loại rêu hại nào phát triển không. Đó có thể là rêu tóc hoặc rêu tảo nâu,..
Khi mà bể của bạn có quá nhiều rêu xanh, điều đó chứng tỏ bể đang có quá nhiều ánh sáng. Để chữa thì bạn có thể giảm thời gian chiếu sáng hoặc trồng thêm một số loại cây phát triển nhanh để chúng có thể hấp thụ được lượng dinh dưỡng dư thừa trong bể.
Khi bể của bạn bị rêu nâu, có nghĩa là bể của bạn đang có quá nhiều dinh dưỡng nhưng lại không có đủ ánh sáng để cây cối có thể hấp thụ được lượng dinh dưỡng đó. Khi bể bạn bị rêu tảo nâu, bạn nên gia tăng thêm ánh sáng cho bể bằng cách kéo dài thời gian chiếu sáng hoặc tăng cường độ sáng.
Bạn nên sử dụng đèn có chức năng hẹn giờ hoặc là ổ cắm hẹn giờ để kiểm soát thời gian chiếu sáng tốt hơn.
3. Chăm sóc cho bể định kỳ
Khi bạn đã xử lý nguồn dinh dưỡng từ ngoài bể cá thì bạn cần phải xử lý nguồn dinh dưỡng có trong bể. Cụ thể hơn là bằng cách thay nước cho bể thường xuyên. Bạn có thể thay 20% lượng nước bể 2 -3 lần một tuần trong thời gian mới làm bể để loại bỏ lượng dinh dưỡng dư thừa.
Ngoài thay nước, bạn cũng nên sử dụng cây hút cặn để dọn dẹp đáy bể thường xuyên. Lâu ngày, thức ăn thừa, phân cá có thể đọng lại bên dưới đáy, từ đó giải phóng chất độc cũng như các loại dinh dưỡng cho rêu phát triển khác.
Ngoài thay nước, bạn cũng cần phải cắt bỏ lá cây chết và rửa lọc khi lọc quá bẩn.
Xem thêm: Cách chăm sóc cho bể cá
4. Trồng thêm cây thủy sinh
Rêu nước xanh sử dụng chung một loại dinh dưỡng với cây thủy sinh trong bể cá. Thực chất là toàn bộ cây và rêu hại sẽ thường xuyên cạnh tranh lẫn nhau để dành dinh dưỡng.
Đó là lý do nếu bạn trồng các loại cây phát triển chậm thì bể cá sẽ dễ bị rêu hại hơn. Tại các loại cây phát triển chậm sẽ không hấp thụ dinh dưỡng nhanh vậy nên sẽ để thừa dinh dưỡng nhiều.
Bạn có thể sử dụng bèo để xử lý rêu xanh cũng như các loài rêu hại khác. Béo là loài cây phát triển nhanh, chúng sẽ hút hết dưỡng của rêu hại cũng như che hết ánh sáng của rêu.
Mình trước cũng có bị rêu hại trong bể. Sau đó mình chỉ thả vào nhánh bèo vào trong bể, sau đó bèo phát triển rất nhanh, đi kèm với đó là rêu hại cũng ít dần.
Xem thêm: Các loại cây không cần nhiều ánh sáng và CO2
5. Sử dụng đèn UV
Đây là công cụ tuyệt vời để có thể xử lý được rêu nước xanh. Đèn UV sẽ không làm hại trực tiếp đến cá, tép hoặc cây thủy sinh. Chúng có tác dụng tuyệt vời trong việc kiểm soát rêu hại cũng như các loại vi khuẩn gây bệnh khác.
Nếu sử dụng đúng thì đèn UV có thể giải quyết hết rêu nước xanh chỉ trong một vài ngày. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý là ngoài vi khuẩn có hại thì vi khuẩn có lợi cũng khó có thể sống nếu bị tiếp xúc với ánh UV.
May mắn là vi khuẩn có lợi sẽ không trôi trong nước và bám vào các bề mặt như là trên đá hoặc trên vật liệu lọc.
Bạn cũng lưu ý là cũng không được cho trực tiếp đèn UV vào trong bể cá, làm vậy có thể gây hại cho cá và vi sinh có lợi trong bể.
Để sử dụng đèn UV thì bạn có thể đặt đèn vào khoang lọc trước vật liệu lọc sinh học nếu có bộ lọc tràn. Bạn có thể sử dụng các loại lọc thùng có tích hợp sẵn đèn UV. Hoặc bạn cũng có thể sử dụng các loại máy bơm có tích hợp thêm đèn UV.
Bạn cũng chỉ nên sử dụng đèn UV khoảng 2-4 tiếng, 3-4 ngày một lần.
