Nhỏ bé, bơi đàn và luôn luôn hoạt động – đó là cá chuột. Loại cá tí hon này có thể giúp cho bể thủy sinh của bạn thêm sinh động và đồng thời cũng giúp xử lý thức ăn thừa dưới đáy bể, giúp cho thức ăn không bị tích tụ và ảnh hưởng chất lượng nước.
Mình dạo trước cũng đã từng muốn thử mua mọi loài cá chuột có thể mua được và nuôi chúng trong bể. Một số trong số chúng bây giờ vẫn sống khỏe. Tuy vậy một số khác cũng nhanh chóng ra đi sau khi được mua vì nhiều nguyên nhân khác nhau.
Cá chuột là một loài dễ chăm sóc.
Tuy vậy chúng vẫn cần một số điều kiện môi trường cũng như thức ăn nhất định để có thể sống khỏe được. Dưới đây mình sẽ nói thêm về điều kiện bể lý tưởng và tốt nhất để có thể nuôi cá chuột để bạn không phải tốn quá nhiều tiền “học phí” cũng như nói về cách cho chúng ăn và nuôi cá chuột sinh sản.
Về cá chuột
Cá chuột bao gồm rất nhiều loài, khoảng hơn 160 loài đã được đặt tên và có lẽ hơn trăm loài nữa chưa được đặt. Cá chuột có thể được tìm thấy ở các khu vực sông suối ở Nam Mỹ. Một số loài cá chuột phổ biến hiện nay có thể được kể đến là cá chuột cà phê, cá chuột sao, cá chuột panda, cá chuột pygmy,… Cá chuột có nhiều loại khác nhau và giá của cá chuột cũng dao động rất nhiều, có thể chỉ từ vài nghìn đồng cho đến cả trăm nghìn đồng một con cũng có.
Trong tự nhiên, cá chuột sống ở các khu vực nước đục với dòng chảy chậm. Chúng có tập tính bơi lên mặt nước để lấy không khí và lặn xuống.
Loài cá chuột có thể sống được ở môi trường nghèo oxy. Nhờ đó mà chúng có thể kiếm ăn được tại những khu vực ít loài cá khác có thể sống được.
Chúng là loài bơi theo đàn và bạn nên nuôi cá chuột theo đàn ít nhất khoảng 6 con. Trong tự nhiên, cá chuột có thể sống theo đàn hàng nghìn con.
Tuổi thọ
Cá chuột sống khỏe, ít yêu cầu về mức độ chăm sóc hơn các loài cá khác. Cá chuột có tuổi thọ trung bình khoảng 5 năm, lớn hơn đa số so với các loại cá cảnh khác. Tuy nhiên cá chuột có thể sống lâu hơn rất nhiều nếu được cung cấp cho môi trường sống tốt.
Cũng có không ít trường hợp cá chuột chết chỉ sau vài ngày được thả vào bể. Nguyên nhân có thể là do cá chuột bị sốc nước khi bị thay đổi môi trường sống quá nhanh và đột ngột.
Tuy sống khỏe hơn so với các loại cá tầng đáy khác như cá otto và cá tỳ bà bướm nhưng bạn vẫn cần phải lưu ý một số thứ khi nuôi cá chuột.
Ngoại hình
Cá chuột có lớp vảy cứng bên ngoài với mặt ngắn, bụng đẹp giống như các loại cá kiếm ăn tầng đáy khác. Điểm thú vị và cũng là lý do cho việc đặt tên của chúng là cá chuột có bộ râu xinh xinh phía dưới miệng để giúp chúng sục nền bể và tìm kiếm thức ăn.
Đuôi cá chuột có dạng đuôi xẻ.
Cá chuột có kích thước đa dạng, có loài có thể lớn đến 6-7cm, trong khi đó có loại chỉ dài khoảng 1.5cm. Trung bình cá chuột đực có kích thước khoảng 4cm, trong khi đó cá cái dài khoảng 5cm.
Cách chăm sóc và nuôi cá chuột
Kích thước bể
Đối với các loài cá chuột bé thì bạn có thể nuôi một đàn 6 con trong một bể tầm 30 lít, tuy vậy bể càng to hơn thì càng tốt.
Cá chuột là loài bơi và sống theo đàn vậy nên bạn cần nuôi cá chuột theo ít nhất khoảng 6 con để chúng có thể cảm thấy an toàn và đỡ nhút nhát hơn.
Nếu bạn muốn nuôi một đàn cá chuột lớn hơn thì kích thước bể lý tưởng là vào khoảng 75 lít. Với kích thước bể như vậy thì bạn có thể nuôi cá chuột cùng với một đàn cá tetra nhỏ bơi tầng giữa.
Loại nền phù hợp để nuôi cá chuột
Vì cá chuột là loài kiếm ăn tầng đáy nên đương nhiên là bạn nên sử dụng nền bể phù hợp nhất cho cá chuột đúng không?
Cá chuột rất thích loại nền chúng có thể dễ dàng sục và kiếm thức ăn như nền cát, phân nền, nền sỏi nhỏ.
Mặc dù ngoài tự nhiên cá chuột có thể sống tại những khu vực nền đá lớn hoặc các loại nền có sỏi nhọn nhưng mình khuyên bạn không nên sử dụng chúng để nuôi cá chuột.
Các loại nền sỏi nhọn mặc dù không gây hại trực tiếp cho cá chuột nhưng chúng có thể để lại những vết cắt nhỏ trên râu của cá.
Thông thường râu của cá chuột có thể lành một cách tự nhiên nhưng kết hợp với chất lượng nước xấu thì chúng có thể bị nhiễm trùng và làm cá chuột bị cụt râu.
Nếu bạn không thể sử dụng cát để làm nền bể thì bạn có thể chọn các loại sỏi lớn khoảng 1-3mm.
Sử dụng nền hạt nhỏ không chỉ giúp cá chuột kiếm ăn dễ dàng hơn mà còn giúp cho nền đỡ bị tích tụ chất thải hữu cơ hơn. Cá chuột có thể dễ dàng sục nền cát nhỏ, giúp cho bụi bẩn bay lên và lọc bể cá có thể hút được các hạt bụi đó, từ đó giúp bạn đỡ phải thường xuyên hút cặn đáy bể hơn.
Thức ăn cho cá chuột
Các bệnh thường gặp xảy ra thường xuyên nhất là do chúng không được cho ăn chế độ ăn đúng.
Trong tự nhiên cá chuột là loài ăn tạp và chúng thích thực đơn giàu protein và chúng không thể sống được chỉ dựa vào chất thải hữu cơ dưới nền bể hoặc thức ăn thừa.
Cá chuột không phải là loài ăn rêu hoặc rau giống như các loài cá dọn bể như pleco.
Bạn nên cho chúng ăn các loại thức ăn chìm chuyên cho cá sống tầng đáy. Thỉnh thoảng bạn cũng nên bổ sung thêm cho chúng thức ăn tươi sống hoặc đông lạnh như là trùn chỉ, bo bo hoặc trùn huyết,..
Nếu bể bạn có nền sỏi to hoặc nhọn thì bạn nên sử dụng các loại thức ăn chìm không dễ vữa để cá có thể ăn dễ hơn.
Thông số nước để nuôi cá chuột
Trong tự nhiên, cá chuột sống tại môi trường hơi mang tính axit. Tuy nhiên, cá chuột có thể sống tốt ở nhiều loại môi trường khác nhau.
Thông số nước để nuôi cá chuột:
- Độ pH từ 6-7
- Nhiệt độ: 21–25.5°C
- Độ cứng: 90-180 ppm
Ngoài ra bạn có thể trồng nhiều cây, cho cá chuột nhiều chỗ trốn với dòng chảy chậm trong bể để cá có thể cảm thấy thoải mái nhất.
Chúng khá nhạy cảm với việc thay đổi môi trường sống đột ngột vậy nên bạn cần phải giữ ổn định cho bể tốt nhất có thể. Ngoài ra, khi mua cá chuột về thì bạn cũng không nên thả lươn cá vào bể. Thay vào đó bạn nên thả nổi túi và cho nước bể từ từ vào để cá có thể dần làm quen với môi trường mới.
Các loại bệnh cá chuột dễ mắc phải
Cá chuột có thể mắc một số bệnh như là nấm trắng, xuất huyết, cụt râu, ngộ độc nitrite hoặc ammonia. Bạn có thể phòng tránh tất cả các loại bệnh này bằng cách đảm bảo môi trường nước trong bể nuôi luôn sạch.
Để làm vậy thì bạn phải sử dụng bộ lọc đủ lớn cho bể cá, đồng thời thay 10-15% lượng nước bể mỗi tuần bằng nước đã được khử clo.
Bạn cùng bể
Cá chuột là loài cá nhút nhát, hiền lành và có thể được nuôi cùng mọi loài cá cộng đồng khác.
Bạn không nên nuôi chung cá chuột với các loài cá quá hung dữ hoặc bảo vệ lãnh thổ như là cá két hoặc betta hoặc cá nóc.
Các loài cá phù hợp để nuôi chung với cá chuột là:
- Cá tetra (như là cá neon, ember tetra, sóc đầu đỏ)
- Cá mún
- Cá bình tích
- Cá bảy màu
- Các loại cá tầng đáy khác (như là pleco, oto, cá bác sĩ)
- Cá diếc anh đào.
- Cá ngựa vằn
- …
Bạn cũng có thể nuôi chung cá chuột với ốc, tép khác nếu muốn bởi cá chuột sẽ không ăn tép cũng như bắt tép con. Cá chuột vẫn có thể ăn tép con nếu chúng ở gần miệng cá chuột vậy nên nếu bạn muốn nuôi chung cá chuột với tép thì bạn cũng nên nuôi nhiều cây để tép con có thể có chỗ trốn khi chúng mới nở.
Xem thêm: Cá chuột có ăn tép con và cá con không?
Bạn có thể nuôi cá chuột sinh sản không?
Có! Bạn hoàn toàn có thể nuôi cá chuột sinh sản tại bể trong nhà. Bạn cần cho chúng ăn thức ăn giàu dinh dưỡng như là các loại thức ăn tươi sống hoặc đông lạnh để kích thích cho chúng sinh sản.
Một loại thức ăn tốt có thể kể đến là artemia. Bạn có thể mua artemia ấp nở hoặc đông lạnh ngoài các cửa hàng cá cảnh. Bạn cũng có thể tự mình ấp nở chúng bằng trứng artemia (link lazada) và bộ dụng cụ ấp artemia (link lazada).
Cá đực mảnh và nhỏ hơn so với cá cái, trong khi cá cái có bụng to và thường có kích thước lớn hơn.
Bạn có thể tách riêng cá chuột ra bể riêng để chúng có thể dễ sinh sản hơn.
Trong bể sinh sản thì bạn cần cho chúng nhiều chỗ trốn và giá thể để đẻ trứng lên như là rêu java (link lazada).
Một khi cá chuột đã đẻ trứng bạn nên tách riêng cá chuột bố mẹ ra khỏi trứng bởi chúng thỉnh thoảng có tập tính tự ăn trứng của chính mình hoặc thậm chí chúng cũng ăn cá chuột con.
Bấm đây để xem chi tiết về cách nuôi cá chuột sinh sản
Cá chuột có ăn rêu không?
Cá chuột không phải là loài cá ăn rêu. Mọi người thường nhầm cá chuột với các loài ăn rêu khác bởi họ thường thấy chúng rúc và kiếm ăn nơi rêu phát triển. Cá chuột sẽ không ăn các loại rêu bám kính, bám đá hoặc trên lũa.
Cá chuột ăn gì?
Cá chuột có thể giúp dọn dẹp các loại chất hữu cơ ở dưới đáy bể. Chúng là những công nhân chăm chỉ và có thể giúp cho nền cát hoặc nền sỏi nhỏ không bị tích tụ thức ăn thừa, từ đó cải thiện chất lượng nước và giúp cho hệ sinh thái trong bể bền vững hơn. Cá chuột thích chế độ ăn giàu protein, dưới là các loại thức ăn chúng sẽ vui vẻ ăn:
- Côn trùng
- Các loại giun, sán
- Thức ăn thừa cho cá
- Thức ăn đông lạnh hoặc tươi sống như trùn chỉ, trùn huyết, artemia
- Thức ăn chìm cho cá tầng đáy (link lazada)
Bạn nên đảm bảo cho cá chuột ăn chế độ ăn đa dạng để giúp chúng không bị thiếu hụt dinh dưỡng và phát triển tốt hơn.
Cá chuột có hút nhớt không?
Cá chuột không hút nhớt từ các loại cá khác. Trừ một số trường hợp hiếm cá chuột có thể làm phiền đến bạn cùng bể là do chúng đang bị stress, có thể là do không được nuôi theo đàn, chất lượng nước không ổn định, bị bắt nạt,.. Hoặc cũng có thể là do cá đực đang đến mùa sinh sản và cá chuột đực có thể đuổi cá cái xung quanh bể.
Nói chung thì cá chuột là loài cá hiền lành và sẽ không tấn công bạn cùng bể.
Cá chuột có cần oxy không?
Nếu bạn nuôi cá chuột trong bể cá đủ lớn thì cá sẽ không cần sủi oxy. Bạn chỉ cần một bộ lọc đủ tốt để tăng cường trao đổi oxy ở mặt nước là được. Thực chất, cá chuột là loài có khả năng lấy oxy ở không khí. Đó là lý do tại sao bạn thường xuyên thấy cá chuột bơi lên mặt nước đớp không khí rồi lại bơi xuống. Ngoài tự nhiên, chúng làm vậy để có thể sống được trong môi trường sống nghèo oxy.
Bạn cũng có thể sử dụng sưởi oxy để cá chuột không cần phải ngoi lên mặt nước lấy oxy quá nhiều hoặc bạn cảm thấy bể cá không đủ to.
Kết lại
Cá chuột là loài cá nhỏ, thú vị, là lựa chọn tuyệt vời để bạn có thể giúp cho bể cá thêm đa dạng và sinh động. Chúng là loài kiếm ăn đáy bể và luôn luôn hoạt động.
Loài cá kiếm ăn tầng đáy này sống khỏe và có thể chịu được nhiều môi trường khác nhau. Tuy vậy bạn vẫn cần nghiên cứu về điều kiện nuôi thích hợp nhất cũng như làm sao để cho chúng ăn đúng cách.
Hơn hết nữa là nếu bạn muốn tìm loài để nuôi sinh sản tại nhà thì bạn có thể xem xét lựa chọn cá chuột. Nuôi chúng đẻ trứng và nuôi cá chuột con có thể sẽ là trải nghiệm thú vị cho bất kỳ ai.
