Dinh dưỡng luôn là một trong những yếu tố quan trọng nhất nếu bạn muốn có một chiếc bể thủy sinh khỏe mạnh. Khi bể đã làm lâu thì dinh dưỡng từ bộ nền sẽ cạn dần. Khi bạn nhận thấy cây có những biểu hiện dưới đây thì bạn cần phải châm thêm phân nước.
1. Cây không phát triển
Bạn cần nhớ rằng, cây cần đủ 3 yếu tố này nếu muốn phát triển một cách khỏe mạnh: Dinh dưỡng, ánh sáng và CO2. Vậy nên, nếu cây của bạn không phát triển – hoặc lá càng ngày càng nhỏ dần – đó có thể là do thiếu ánh sáng, thiếu dinh dưỡng hoặc không đủ CO2. Nó hầu như luôn là một trong 3 vấn đề trên. Vậy nên, bước đầu tiên trong việc giải quyết vấn đề là xác định đâu là nguyên nhân trong 3 cái trên. Thậm chí thủ phạm có thể có nhiều hơn là một.
Ví dụ, nếu cây của bạn thiếu CO2, đây là vấn đề thường gặp nhất, cây sẽ không thể lớn được. Để tăng CO2, bạn có tăng liều lượng bơm CO2 từ bình khí hoặc giảm sủi khí bể nhằm giảm thất thoát CO2. Ngoài ra bạn có thể cân nhắc thêm việc sử dụng bộ trộn CO2.
Vấn đề chiếu sáng không thể bị bỏ qua. Xác định vấn đề này khá khó khăn, cần cân nhắc đến nhiều yếu tố: Loại cây trong bể, kích thước bể,.. Vậy nên bạn cần nghiên cứu kĩ để xử lý vấn đề này.
Cuối cùng về vấn đề dinh dưỡng, bạn luôn có thể châm thêm phân nước để giúp cây phát triển nếu phát hiện được chất thiếu hụt.
2. Cây bị vàng lá
Hầu hết cây đều có lá màu xanh, vậy nên nếu chúng bắt đầu chuyển vàng thì đó có thể là một vấn đề. Một nguyên nhân phổ biến là bể thiếu sáng. Hãy thử tăng độ sáng của đèn hoặc hạ độ cao nếu bạn để đèn quá cao.
Ngoài ra, cây cũng có thể bị vàng lá do thiếu các nguyên tố đa lượng như Nitơ, Canxi, Magie, Kali hoặc vi lượng như là Sắt. Khi cây gặp vấn đề về dinh dưỡng, chúng sẽ không thể tổng hợp được diệp lục để có thể tạo ra màu xanh được.
Xem thêm: Cây thủy sinh bị vàng lá: nguyên nhân và cách khắc phục
3. Lá cây bị thủng lỗ
Trước khi xử lý đến vấn đề thiếu hụt dinh dưỡng thì, bạn cần để ý đến CO2 đầu tiên. Rất nhiều tình trạng, bệnh của lá cây có thể đến từ thiếu hụt CO2. Trong bể cá trồng nhiều cây, CO2 cần đảm bảo ở mức 20 – 30mg/l, bạn có thể kiểm soát từ bộ đếm giọt cho bể cá.
Ngoài ra, thiếu hụt Kali có thể dẫn tới lỗ trên lá cây. Ban đầu bạn có thể thấy những đốm đen nhỏ trên lá. Nếu không chữa trị kịp thời, những đốm đen đó sẽ lớn dần và hình thành những lỗ trên là với viền vàng hoặc đen. Những lỗ đó sẽ tiếp tục lớn đến khi lá cây chết hẳn.
Kali là chất quan trọng cho sự phát triển của cây cối, đóng vai trò cho sự tổng hợp của gần 60 enzym góp phần tạo ra protein và các chất khác.
Vậy nên giữ Kali trong bể bạn ở mức ổn định là rất quan trọng.
Đôi khi, lỗ trên là có thể là kết quả của những con cá hoặc tép đói ăn.
Dấu hiệu nhận biết cho lá bị gặm:
- Lỗ thủng như bị chọc: Toàn thể lá nhìn khỏe mạnh, nhưng có các lỗ bị thủng không đều như bị đâm. Lá bị thiếu dinh dưỡng thường bị ảnh hưởng đến toàn thể lá và cạnh. Lá bị nhai thường chỉ bị ở tâm lá.
- Lá thủng có chọn lọc: Dấu hiệu chỉ xảy ra với một số loài cây cụ thể ngon miệng. Thiếu hụt dinh dưỡng thường sẽ có dấu hiệu xảy ra với nhiều loài cây trong bể cùng lúc
- Xảy ra ở lá già: Thiếu hụt dinh dưỡng thường xảy ra luôn đối với những lá mới, còn cá tép thì lại thích ăn lá già.
4. Lá cây bị rữa dần
Cây có thể bị vàng lá xong đó bị rữa dần bị thiếu sắt. Đây có thể là một trong những vấn đề xảy ra thường xuyên nhất vì sắt không ổn định trong nước và thường kết tủa hết trừ khi được thêm thường xuyên.
Cách khắc phục: thêm phân nước có chứa sắt.
Hoặc nguyên nhân cũng có thể do bể của bạn bị thiếu nitrogen, điều này có thể xảy ra với những bể nuôi ít cá. Cây có thể tổng hợp Nitrogen thông qua (nitrates (NO3)), nitrites (NO2), ammonia (NH3)), nhiều cây thích tổng hợp qua ammonium (NH4+) hơn.
Lưu ý:
Nhiều loài khá nhạy cảm với nitrogen như các loại tép, trừ khi bạn là người nuôi có kinh nghiệm, bạn nên cẩn thận với chất này.
Cây đang bị thiếu hụt loại dưỡng nào?
Vậy bạn đã biết được cây thiếu dưỡng rồi nhưng chính xác hơn là cây đang bị thiếu loại dưỡng nào? Bạn có thể tham khảo bảng bên dưới để đoán bệnh rõ hơn.
| Dinh dưỡng thiếu hụt | Dấu hiệu |
| Nitơ |  Dấu hiệu cây bị thiếu Nitơ là lá cũ chuyển vàng và dần trở nên trong suốt, đặc biệt là ở phía đầu lá. Lý do là cây đang hấp thụ Nitơ từ lá cũ, già ở phía dưới để mọc thêm lá con bên trên. |
| Sắt |  Biểu hiện của việc cây bị thiếu sắt là lá mới mọc bị vàng lá nhưng gân lá vẫn giữ được màu xanh. Các lá già mặt khác vẫn bình thường và không có dấu hiệu bị vàng. |
| Phốt phát |  Phốt phát là nguyên tố đa lượng khác giống như Nitơ. Khi cây thiếu Phốt phát thì lá cây già sẽ dần chuyển vàng với các đốm nâu. Lá cũng có thể bắt đầu xuất hiện rêu đốm xanh khi lá cây chết dần. Trường hợp này không phổ biến bởi trong thức ăn bình thường cho cá cũng có đủ phốt phát để cho cây phát triển. Tuy nhiên, nếu bạn thay quá nhiều nước thì cây vẫn có thể bị thiếu loại dưỡng này. |
| Canxi |  Nếu bạn thấy lá mới bị xoăn, quăn lại và chuyển vàng thì có thể là do cây bị thiếu canxi. Nếu bạn sử dụng nước lọc RO để nuôi cá hoặc nuôi tép thì bạn cần phải châm thêm khoáng cho cây. |
| Kali | Thiếu hụt Kali có thể dẫn tới lỗ trên lá cây. Ban đầu bạn có thể thấy những đốm đen nhỏ trên lá. Sau đó lỗ sẽ lớn dần và có viền vàng hoặc đen. |
| Magie | Cây bị thiếu magie sẽ nhìn gần tương tự như khi thiếu sắt. Khi đó lá cây sẽ bị nhạt màu nhưng gân lá vẫn sẽ giữ được màu xanh. Tình trạng này thường xảy ra với lá già thay vì lá mới. |
Cách khắc phục tình trạng cây bị thiếu dưỡng
Để khắc phục tình trạng cây bị thiếu dưỡng thì bạn nên sử dụng phân nước hoặc là phân nhét. Thông thường thì bạn sẽ hơi khó để xác định được chính xác loại dưỡng cây đang bị thiếu hụt. Giải pháp tốt nhất trong trường hợp này là sử dụng phân nước loại all in one (lazada) tức là loại phân nước tổng hợp, chứa đủ các loại dinh dưỡng.
Khi cây của bạn bị thiếu nitơ thì khả năng cao là cây cũng bị thiếu hút các loại dưỡng khác. Nếu bạn chỉ thêm phân nước chứa nitơ thì cây sẽ không có đủ các loại dưỡng khác, khi đó vấn đề mới lại mọc lên.
Có nhiều loại phân nước bạn có thể lựa chọn bạn có thể sử dụng loại phân nước AZ (lazada), phân nước thủy mộc (lazada) hoặc phân nước seachem (lazada) tùy bạn chọn. Các loại phân nước này đã được tin tưởng sử dụng bởi người chơi thủy sinh qua khoảng thời gian dài và có nhiều đánh giá tốt.
Xem thêm: Loại phân nước tốt nhất cho ráy
Thông thường sau khi bạn châm thêm phân nước thì bạn cần phải đợi 2 tuần để đánh giá độ hiệu quả của chúng. Tùy vào kết quả mà bạn có thể cân nhắc thêm hoặc bớt, điều chỉnh lại lượng phân nước để thêm vào lần sau.
Khi bạn phát hiện bể có vấn đề về rêu hại thì bạn nên thực hiện thay khoảng 10-15% lượng nước bể, đồng thời giảm lượng phân nước cho thêm.
