Cá bạn vẫn bình thường vào ngày hôm trước. Tuy nhiên, hôm nay chúng bắt đầu có dấu hiệu bơi bất thường, có thể là bơi nghiêng, chúi đầu, bơi thành vòng tròn hoặc thậm chí là bị ngửa bụng.
Trong trường hợp này, khả năng cao là bong bóng khí của cá đang gặp vấn đề. Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến việc cá bị mắc bệnh về bong bóng khí. Trong bài viết này mình sẽ nói về các nguyên nhân đó và cách chữa trị phù hợp cho cá.
Cấu tạo bong bóng khí
Bong bóng khí là bộ phận phát triển vào giai đoạn phôi thai của cá, phát triển từ một túi của ống tiêu hóa. Hầu hết bong bóng khí của cá bao gồm hai phần, phần đằng gần phía đầu, được gắn chặt với xương sống. Phần thứ hai là phần gần phía đuôi
Bằng cách sử dụng các cơ quan điều áp khí, cá có thể điều chỉnh được lượng khí trong bong bóng, từ đó giúp chúng có thể nổi bơi hoặc chìm xuống phía dưới dễ dàng.
Triệu chứng của cá mắc bệnh bong bóng khí
Dưới là một số triệu chứng cho thấy cá của bạn đang mắc bệnh bong bóng khí:
- Cá liên tục bơi lên phía trên mặt nước
- Cá bơi nghiêng
- Cá nằm dưới đáy bể, có thể bị nằm ngửa
- Cá bơi chúi đầu
- Cá bị xoay vòng
- Bụng cá bị phình thấy rõ (vảy có thể hoặc không bị xù, chĩa ra ngoài)
- Cá bỏ ăn
Cá mắc bệnh bong bóng khí có khỏi được không?
Cá có thể khỏi được khi mắc bệnh bong bóng khi nhưng sẽ không dễ. Nguyên nhân là bởi bạn khó có thể xác định được chính xác nguyên nhân gây bệnh cho cá.
May mắn là cá có thể tự khỏi bệnh nếu bạn cung cấp cho cá môi trường tốt, thức ăn cũng như cách chăm sóc phù hợp. Cá khi khỏe mạnh có thể tự loại bỏ không khí thừa trong bong bóng ra ngoài, tự điều chỉnh lại bong bóng khí.
Nguyên nhân khiến cho cá mắc bệnh bong bóng khí
Cá bị bệnh về bong bóng khí khi bong bóng khí bị bơm đầy khí hoặc là chất lỏng. Thông thường, nguyên nhân chính là do cá bị nhiễm khuẩn. Ngoài ra, nội tạng cá có vấn đề cũng có thể làm ảnh hưởng đến bong bóng khí của cá. Cá bị nhiễm virus, kí sinh hoặc các loài cá đẻ con như là cá mún, cá bảy màu mang bầu quá lớn, cá bị tích tụ chất béo (thường là do bạn cho cá ăn quá nhiều) đều có thể dẫn đến việc cá bị mắc bệnh.
Một số loài cá có thể dễ mắc bệnh bong bóng khí hơn. Tiêu biểu là các loại cá vàng thân tròn, được nuôi sinh sản chọn lọc để có thân hình biến dạng nhiều, khiến cho bong bóng khí của cá dễ bị bệnh hơn so với các loài cá thông thường khác. Nếu bạn cho cá vàng ăn thức ăn nổi nhiều, đôi khi cá có thể bị đớp quá nhiều không khí, khiến cho bong bóng khí bị phồng.
Các nguyên nhân khác khiến cá bơi không bình thường
Chỉ vì cá gặp vấn đề về bơi lội không có nghĩa là chúng mắc bệnh bong bóng khí. Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng này.
Ví dụ, có thể kể đến là cá bị mắc bệnh đường ruột như là táo bón. Cá đôi khi có thể mắc bệnh đường ruột khi chúng bị stress, sốc nước và bạn cho cá ăn hoặc bạn cho cá ăn không đủ chất/ quá nhiều trong khoảng thời gian dài.
Cá bị bệnh đường ruột thường thì để lâu cũng có thể bị ảnh hưởng đến bong bóng khí nếu không được điều trị.
Cá có thể sống được bao lâu khi mắc bệnh bong bóng khí?
Khó có thể xác định được thời gian cá có thể sống được khi mắc bệnh. Nếu cá bị mắc bệnh do bẩm sinh thì chúng có thể sống tiếp được vài tháng cho đến vài năm. Nếu cá bị nhiễm khuẩn thì chúng sẽ chết chỉ trong vài ngày nếu không được điều trị.
Nếu cá chỉ bị gặp vấn đề về việc kiểm soát khí trong bong bóng khí thì tình trạng sẽ không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu bạn để lâu thì cá có thể bị stress, khó tìm thức ăn, có thể bỏ ăn và chết.
Cách chữa trị bệnh bong bóng khí ở cá
Chữa trị bệnh bong bóng khí đôi khi có thể sẽ khó khăn bởi bạn khó có thể biết được nguyên nhân chính gây bệnh.
Chữa bệnh bong bóng khí do bệnh đường ruột
Nếu bạn nghĩ cá mắc bệnh bong bóng khí do bị các bệnh đường ruột thì bạn có thể sử dụng các biện pháp chữa trị như sau. Đầu tiên là bạn nên tăng nhiệt độ một tẹo nếu nước của bể đang dưới 22 độ C.
Tiếp theo là bạn hãy thử cho cá ăn các loại thức ăn giàu chất xơ, có thể kể đến là đậu hà lan luộc, tách vỏ, cắt nhỏ. Bạn chỉ nên cho các loại cá ăn tạp ăn đậu.
Đậu hà lan luộc cũng là loại thức ăn tuyệt vời để chữa trị bệnh đường ruột, táo bón ở cá vàng. Tuy nhiên, nếu bạn đang nuôi cá săn mồi như là cá betta thì bạn cần tránh cho chúng ăn đậu. Cho cá betta ăn đậu luộc có thể khiến bệnh nặng hơn bởi chất xơ có thể bị mắc lại ở ruột ngắn của cá.
Thay vì đó bạn hãy cho cá betta ăn các loại đồ ăn tươi sống giàu có vỏ kitin như là bọ nước, bo bo, artemia, kitin có thể giúp thay thế cho chất xơ trong trường hợp này.
Khi bụng cá bị phình to, cá bỏ ăn thì bạn có thể thử cho chúng nhịn ăn 1-2 ngày cũng không sao, sau đó bạn hãy thử cho chúng ăn tiếp.
Chữa bệnh bong bóng khí do nhiễm khuẩn
Nếu bạn nghĩ cá bị bệnh bong bóng khí do nhiễm khuẩn thì bạn có thể thử chữa trị cho cá bằng kháng sinh. Bạn cần nuôi cá ra một bể riêng bởi thời gian điều trị cho cá sẽ rất lâu và các loại thuốc để điều trị cho cá có thể làm ảnh hưởng đến vi sinh của bể chính.
- Đảm bảo nước sạch và môi trường sống ổn định cho cá.
- Sử dụng kháng sinh theo liều chỉ định của nhà sản xuất. Một số loại kháng sinh đã được thử nghiệm mà có công dụng là KanaPlex, Maracyn 2
- Thường xuyên cho cá 2 kháng sinh trên kèm với tắm cho cá ít nhất một lần một ngày với nước cho xanh methylen và muối để chống nhiễm khuẩn bên ngoài.
Để chữa bệnh bằng kháng sinh thì cách tốt nhất bạn có thể sử dụng là hòa lẫn kháng sinh với thuốc. Cho kháng sinh trực tiếp vào nước sẽ có rất ít tác dụng.
Bạn có thể làm thức ăn trộn kháng sinh cá bằng cách:
- Chuẩn bị 5g gelatin (hai lá gelatin rưỡi nếu bạn sử dụng gelatin lá)
- Đun nóng 60g nước, hòa thêm 30g thức ăn khô, gelatin và nước nóng và đảo đều cho đến khi hỗn hợp trộn lẫn hoàn toàn, nếu bạn cảm thấy hỗn hợp quá lỏng thì hãy cho thêm thức ăn cho cá.
- Sau đó chỉ cho thêm một tẹo thuốc kháng sinh vào trong, chỉ khoảng 0.5g là được.
- Trải hỗn hợp lên khay để cho nó có thể khô và cứng lại sau đó bạn có thể cắt hỗn hợp thành các miếng vừa ăn để có thể bảo quản tủ lạnh và cho cá ăn dần.
Bạn cần cho cá ăn ít nhất hai lần một ngày và trong vòng mười ngày. Và chỉ cho cá ăn lượng vừa đủ ăn.
Bạn chỉ nên dùng thức ăn tự làm trong vòng 10 ngày.
Cách phòng tránh cá bị bệnh bong bóng khí
Cho cá ăn thức ăn hợp lỹ
Một số loại thức ăn khô cho cá sẽ có lượng chất xơ thấp, vậy nên bạn cần cho cá ăn khẩu phần ăn đa dạng bao gồm cả rau xanh nếu có thể để tránh cho tình trạng cá bị táo bón xảy ra.
Chế độ ăn đa dạng cho cá sẽ bao gồm thức ăn khô thông thường để đảm bảo dinh dưỡng cơ bản cho cá, kèm theo đó là các loại thức ăn đông lạnh thư trùng chỉ, artemia,.. và thỉnh thoảng bạn cũng nên cho cá ăn thêm rau xanh. Ngoài chế độ ăn ra, cung cấp cho chúng đủ không gian để hoạt động cũng giúp phòng tránh được loại bệnh này. Cá betta nuôi trong không gian nhỏ lâu ngày cũng rất dễ bị các bệnh liên quan đến đường ruột.
Tóm tắt lại là nếu bạn muốn cá sống khỏe mạnh thì bạn cần cho chúng ăn chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, mua các loại thức ăn cho cá chất lượng tốt, kèm theo đó là thỉnh thoảng cung cấp thêm cho chúng thức ăn tươi và các loại rau xanh.
Chất lượng nước
Nước bẩn và ô nhiễm là nguyên nhân chủ yếu có thể gây stress ở cá và làm hệ miễn dịch của chúng bị suy giảm. Vậy nên bạn cần vệ sinh thay nước cho bể 10%-15% lượng nước hàng tuần. Mỗi hai tuần một lần, nếu có thể hãy sử dụng các loại ống hút cặn (lazada) để hút phân cá, thức ăn thừa đóng cặn ở bên dưới đáy bể.
Hơn hết nữa là hãy sử dụng bộ lọc cùng với vật liệu lọc (lazada) phù hợp với dòng chảy tốt để có thể có được hệ vi sinh ổn định trong bể.
Xem thêm: Cách chọn bộ lọc cho bể thủy sinh
Giữ cho môi trường ổn định
Bể cá phải ổn định ở cả chất lượng nước và nhiệt độ. Bạn cần tránh thay quá nhiều nước trong bể một lần và làm nhiệt độ nước trong bể thay đổi quá nhanh. Một khi bể đã được cycle đầy đủ và ổn định thì cá sẽ không bao giờ bị bệnh và luôn mạnh khỏe.
Tránh nuôi quá nhiều cá
Nếu bạn nuôi quá nhiều cá trong bể và một số loài trong đó quá hung hăng thì có thể khiến cho một số loại cá khác bị stress.
Hơn hết nữa là nếu bể nuôi nhiều cá và bộ lọc không đủ khả năng để xử lý lượng chất thải thừa thì sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng nước trong bể.
Vậy bạn cần nuôi bao nhiêu cá trong bể? Xem thêm
Tránh cho cá ăn quá nhiều
Cho cá ăn quá nhiều có thể khiến cho thức ăn thừa tích tụ bên dưới đáy bể và làm ảnh hưởng đến chất lượng nước. Hơn hết nữa nếu bạn cho cá ăn quá nhiều thức ăn kém chất lượng thì có thể làm ảnh hưởng đến đường tiêu hóa của cá và làm cho chúng bị thiếu chất.
Bạn nên cho cá ăn chế độ ăn đa dạng, xen kẽ thức ăn khô và tươi sống và chỉ cho cá ăn lượng thức ăn vừa đủ để ăn hết trong vòng 3 phút.
Bạn cũng nên bỏ đói cá một ngày mỗi tuần để giúp chúng tiêu thụ lượng thức ăn chưa tiêu hóa hết.
Xem thêm: Làm sao để cho cá ăn đúng cách
